قدیمی ترین نسخهی زیارت عاشورا (با کمی تغییر)
زیارت عاشورایی که در دسترس عموم میباشد، همان است که در کتاب مفاتیحالجنان شیخ عباس قمی از کتاب مصباح المتهجّد شیخ طوسی نقل شده است.[divider]ولی قدیمیترین نسخۀ زیارت عاشورا که با سند میباشد، آن است که ابن قولویه قمی (متوفی 368 هـ .ق) در کتاب کامل الزّیارات روایت نموده که اندکی با کتاب مصباح المتهجّد تفاوت دارد.
وفات ابن قولویه92 سال قبل از وفات شیخ طوسی بوده و نسخۀ زیارت عاشورایش قدمت بیشتری دارد؛ مؤلف در اوّل کتابش فرموده: «همه روایات را از ثقات نقل میکنیم.» و این امتیاز بزرگی برای اعتبار نسخۀ زیارت عاشورای اوست. ما نسخۀ بدل بعضی کلمات را در صفحۀ 28 درج کردیم. حقیر برای ترویج فرهنگ و معارف عاشورایی، این نسخه را با سند و ترجمه تقدیم دوستان امام حسین (ع) مینمایم.
سید علی اکبر صداقت
تاسوعای حسینی 1387
سند زیارت عاشورا:
نسخۀ ابن قولویه (متوفی 368 هـ .ق)
کامل الزّیارات باب 71 حدیث 7 تألیف ابوالقاسم جعفربن محمّد قولویه قمی مشهور به ابن قولویه (متوفی 368 هـ .ق):
او میگوید: حدیث کرد مرا حکیم بنداود بنحکیم و غیر او از محمّدبن موسی همدانی از محمّدبن خالد طیالسّی از سیفبن عمیره و صالحبن عقبه، همهشان از علقمهبن محمّد حضرمی، و محمّدبن اسماعیل از صالحبن عقبه از مالک جهنّی از امام باقر (ع).
کیفیّت خواندن زیارت و ثواب آن
علقمه گوید: «به امام باقر (ع) عرض کردم: دعایی یادم دهید که اگر در آن روز (عاشورا) از نزدیک به زیارت (کربلا) نرفتم، بتوانم از شهرهای دور و پشتبام، با اشاره به حضرت و سلام دادن آنرا بخوانم.»
امام فرمود: «ای علقمه! بعد از آنکه با اشاره (به جانب کربلا) سلام دادی، پس دو رکعت نماز بگذار و این دعا و زیارت را که برایت بازگو میکنم، بخوان. [که با این کار]
هر آینه به آنچه فرشتگان زائر حضرتش دعا کردهاند تو نیز دعا نمودهای. پس خداوند برایت:
1. هزار هزار حسنه مینویسد؛
2. و هزار هزار سیئه (گناه) را محو مینماید.
3. و صد هزار [هزار] درجه (مرتبه) تو را بالا برد.
4. و تو را از کسانی قرار دهد که با حسینبن علی (ع) شهید شدهاند.
5. و در درجۀ ایشان قرار خواهی گرفت،
6. و شناخته نمیشوی؛ جز آنکه در زمرۀ شهیدانی که با حضرت شهید شدهاند، میباشی.
7. و ثواب هر نبی و رسول و هرکسی که حسینبن علی (ع) را از روز شهادت [تا به امروز] زیارت کرده است برای تو مینویسد.»
السّلام علیک یا ابا عبدالله، السّلام علیک یابن رسول الله، السّلام علیک یا خیرهًْ الله و ابن خیرته السّلام علیک یابن امیرالمؤمنین و ابن سیّد الوصیّین، السّلام علیک یابن فاطمهًْ سیّدهًْ نسآء العالمین، |
سلام بر تو ای اباعبدالله، سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو ای برگزیدۀ خداوند و پسر برگزیدهاش. سلام بر تو ای فرزند امیرمؤمنان و فرزند سرور جانشینان. سلام بر تو ای فرزند فاطمه بانوی (خاتون) زنان جهانیان، |
السّلام علیک یا ثار الله وابن ثاره، و الوتر الموتور، السّلام علیک و علی الارواح الّتی حلّت بفنآئک، و اناخت برحلک، علیکم منّی جمیعا سلام الله ابدا ما بقیت و بقی اللّیل و النّهار، |
سلام بر تو ای خون خدا و فرزند خون او و تک و تنها مانده سلام بر تو و بر ارواحی که به درگاهت (آستانت) مدفونند (فرود آمدند) و اقامت نمودهاند، بر همه شما از طرف من همیشه سلام خداوند باد، تا زمانی که (زنده) هستم و شب و روز برقرار است،
|
یا اباعبدالله، |
ای ابا عبدالله! به راستی بزرگ شد تعزیت و گرفتاری و برجسته (دشوار) شد مصیبت تو بر ما و بر همۀ اهل آسمانها و زمین. پس خداوند لعنت کند امتی را که بنیان ظلم و ستم را بر شما خاندان (پیامبر) نهاد. و خداوند لعنت کند ملّتی را که دور کرد شما را از مقامتان، و برکنار کرد از رتبههایتان که خداوند شما را در آنها رتبه داده بود. |
و لعن الله امّهًْ قتلتکم، و لعن الله الممهّدین لهم بالتّمکین من قتالکم(1)، برئت الی الله و الیکم منهم و من اشیاعهم و اتباعهم |
و خدا لعنت کند ملّتی را که شما را کشتند و لعنت کند خدا زمینهسازانی را که برای آنان امکانات جنگیدن با شما را فراهم کردند. بیزاری میجویم به سوی خدا و به سوی شما از آنان، و از یاران و پیروانشان. |
یااباعبدالله، انّی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم الی یوم القیامهًْ، فلعن الله آل زیاد و آل مروان، و لعن الله بنی امیّهًْ قاطبهًْ، و لعن الله ابن مرجانهًْ، و لعن الله عمربن سعد، و لعن الله شمرا، و لعن الله امّهًْ اسرجت و الجمت و تهیّأت لقتالک، |
ای ابا عبدالله! همانا آشتیام (سازشم) با آنکه با شما در آشتی است و در جنگم با آنکه با شما در جنگ است تا روز قیامت، پس خداوند لعنت کند خاندان (دودمان) زیاد و خاندان مروان را و لعنت کند خدا همگی بنیامیه را و خدا لعنت کند پسر مرجانه را و خدا لعنت کند عمربن سعد را و خدا لعنت کند شمر را و خداوند لعنت کند ملتی را که زین و لجام (بر پشت و دهانه اسبها) زدند و خود را برای کشتن تو آماده نمودند. |
یا ابا عبدالله، بابی انت و امّی، لقد عظم مصابی بک، فاسئل الله الّذی اکرم مقامک و ان یکرمنی بک و یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور من آل محمّد، اللّهمّ اجعلنی وجیها عندک بالحسین(2) فی الدّنیا و الآخرهًْ، |
ای اباعبدالله! پدر و مادرم فدایت باد، به راستی که مصیبت من به خاطر تو بزرگ شد، پس درخواست میکنم از خداوندی که مقام تو را گرامی داشت، اینکه مرا گرامی دارد و روزیم نماید انتقام خون تو را بگیرم با امام یاری شده از آل محمّد خداوندا مرا به خاطر حسین (ع) در دنیا و آخرت نزد خودت آبرومند قرار ده! |
یا سیّدی، یا ابا عبدالله، |
ای سرور من! ای اباعبدالله! من به سوی خداوند بلند مرتبه و رسولش و امیر مؤمنان (ع) و فاطمه (ع) و حسن (ع) و به سویت «که درود و سلام خداوند بر تو باد و بر ایشان» با دوستی به تو تقرّب (نزدیکی) میجویم. |
یا ابا عبدالله و بالبرائهًْ من اعدائک و ممّن قاتلک |
ای ابا عبدالله! بیزاری میجویم از دشمنانت و کسانی که تو را کشتند و جنگ با تو را برپا کردند و از همۀ دشمنان شما. و بیزاری میجویم از کسانی که برپا کردند ستم را و ساختند بر روی آن بنیانشان را و ظلم و ستمشان را بر شما و بر پیروان شما جاری (اجرا) کردند. به سوی خداوند و به شما از آنان بیزاری میجویم. |
و اتقرّب الی الله، ثم الیکم بموالاتکم و موالاهًْ ولیّکم، و بالبرآئهًْ من اعدائکم و من النّاصبین لکم الحرب، و البرآئهًْ من اشیاعهم و اتباعهم، انّی سلم لمن سالمکم، و حرب لمن حاربکم، و ولیّ لمن والاکم، و عدوّ لمن عاداکم، |
و تقرّب (نزدیکی) میجویم به خداوند و سپس به شما با دوستیتان و دوستی دوستان شما، و به بیزاری از دشمنان شما و از برپا کنندگان جنگ با شما، و به بیزاری از یاران و پیروانشان. به راستی من در آشتی (سازش) هستم با آنکه با شما آشتی است و در جنگم با آنکه با شما در جنگ است و دوستم با آنکس که شما را دوست دارد و دشمنم با آنکه شما را دشمن دارد. |
فاسئل الله الّذی اکرمنی بمعرفتکم، و معرفهًْ(3) اولیآئکم، و رزقنی البرآئهًْ من اعدآئکم، ان یجعلنی معکم فی الدّنیا و الآخرهًْ، و ان یثبّت لی عندکم قدم صدق فی الدّنیا و الآخرهًْ، |
پس درخواست مینمایم از خداوندی که مرا به شناخت شما و شناخت دوستان شما گرامی داشت، و روزیم کرد بیزاری از دشمنان شما را، اینکه قرار بدهد مرا با شما در دنیا و آخرت. و برایم در پیشگاه شما قدم راستی را در دنیا و آخرت ثابت بدارد. |
و اسئله ان یبلّغنی المقام المحمود لکم عند الله، و ان یرزقنی طلب ثارکم مع امام مهدیّ ناطق لکم، |
و از خدا میخواهم مرا به آن مقام ستودهای که برای شماست در پیشگاهش برساند. و اینکه روزیم کند انتقام خون شما را با امام مهدیّ گویای به حق از شما، و از خداوند به حقانیّت شما و به مقامی که شما در پیشگاه او دارید درخواست میکنم به عزاداری من به خاطر شما برترین اجری را که به مصیبت دیدگان میدهد، بمن عطا نماید. |
اقولُ: «انّا لِلّه و انّا الیه راجعون»، یا لها من مصیبهًْ، ما اعظمها و اعظم(4) رزیّتها فی الإسلام، و فی جمیع اهل السّمـَْوَْات(5) و الأرض |
میگویم (در اظهار مصیبت): «ما از خداییم و به سوی او باز میگردیم» (بقره: 156) وای از این مصیبت، به راستی چه مصیبت بزرگی بود و عزا و داغ آن چقدر بزرگتر بود در اسلام و در تمام اهل آسمانها و زمین. |
اللّهمّ اجعلنی فی مقامی هذا، ممّن تناله منک صلوات و رحمهًْ و مغفرهًْ، اللّهمّ اجعل محیای محیا محمّد و آل محمّد، و مماتی ممات محمّد و آل محمّد، |
بار خدایا مرا در این مقامم (جایگاه زیارت) که هستم از آنانی قرار ده که درود و رحمت و آمرزش شامل حال اوست. خداوندا زندگی مرا مانند زندگی محمّد و خاندان محمّد قرار ده و مرگم را مانند مرگ (رحلت) محمّد و خاندان محمّد قرار ده. |
اللّهمّ انّ هذا یوم تنزّلت(6) فیه اللّعنهًْ علی آل زیاد آل امیّهًْ و ابن آکلهًْ الاکباد، اللّعین ابن اللّعین علی لسان نبیّک فی کلّ موطن و موقف وقف فیه نبیّک |
خداوندا! همانا این (عاشورا) روزی است فرود آمده در آن لعنت بر دودمان زیاد و خاندان امیّه و فرزند خورندۀ جگرها (هنده مادر معاویه) لعنت شده فرزند لعنت شده بر زبان پیامبرت در هر جایگاه (وطن) و ایستگاه (جای ایستادن) که در آن پیامبر تو ایستاد. |
اللّهمّ العن اباسفیان و معاویهًْ و علی یزیدبن معاویهًْ اللّعنهًْ ابدالابدین، اللّهمّ فضاعف علیهم اللّعنهًْ ابدا لقتلهم الحسین اللّهمّ انّی اتقرّب الیک فی هذا الیوم، و فی موقفی هذا، وَ ایامِ حیـَْوتی بالْبَرائَهًِْ منهم، و الَّعنهًْ(7) علیهم، و بالموالاهًِْ لنبیّک محمّدٍ و اهلِ بیتِ نَبیّکَ «صلّی الله علیه و علیهم اجمعین» |
خداوندا! لعنت کن ابوسفیان و معاویه را؛ و بر یزید پسر معاویه لعنت همیشگی قرار بده. پروردگارا! بر ایشان افزون کن لعنت دائمی را برای کشتن حسین (ع). پروردگارا! به راستی من نزدیکی میجویم به سویت در این روز (عاشورا) و در این جایگاهم (مکان زائر) و تمام دوران زندگیام به بیزاری جستن از آنها و لعنت بر آنان، و به دوستی بر پیامبرت محمد و خاندان پیامبرت که «درود فرستد خداوند بر او و همۀ خاندانش» |
پس صد مرتبه میگویی: اللّهمّ العن اوّل ظالم ظلم حقّ محمّد و آل محمّد(8)، و آخر تابع له علی ذلک، اللّهمّ العن العصابهًْ الّتی حاربت(9) الحسین، و شایعت و بایعت(10) اعداءه علی قتله و قتل انصاره، اللّهمّ العنهم جمیعا. |
خداوندا! لعنت کن اولین ظلم کننده که با گرفتن حق محمّد و خاندان او به ایشان ستم کرد، و آخرین کس که از این ظالمین پیروی کرد، خداوندا! لعنت نما بر گروهی که با حسین (ع) به جنگ (نبرد، کشتار) برخاستند و همکار و همپیمان شدند با دشمنان حضرت بر کشتن حسین و کشتن یارانش، خداوندا همهشان را لعنت نما. |
سپس صد مرتبه میگویی: السّلام علیک یا اباعبدالله، و علی الارواح الّتی حلّت بفنآئک و اناخت برحلک، علیکم منّی سلام الله ابدا ما بقیت و بقی اللّیل و النّهار، و لا جعله الله آخر العهد من زیارتکم، السّلام علی الحسین، و علی علیّبن الحسین، و علی اصحاب الحسین صلوات الله علیهم اجمعین. |
سلام بر تو ای اباعبدالله و بر ارواحی که به درگاهت (فرود آمده) و اقامت در جایگاه تو را انتخاب کردند. از جانب من بر شما سلام دائمی خداوند باد مادامی که من زندهام و شب و روز باقیست، و این زیارت را آخرین پیمان (وفاداری) از زیارت شما قرار ندهد. سلام بر حسین و علیبن حسین (علیاکبر (ع)) و بر یاران حسین که درود خداوند بر همگی ایشان باد. |
پس یکبار میگویی: «اللّهمّ خصّ انت اوّل ظالم ظلم آل نبیّک باللّعن، ثمّ اللّعن اعداء آل محمّد من الاوّلین و الآخرین، اللّهمّ العن یزید و أباه و العن عبید الله بن زیاد و آل مروان و بنی امیّهًْ قاطبهًْ الی یوم القیامهًْ.» |
خداوندا! تو لعنت را به اولین ستم کننده که به خاندان پیامبرت ظلم کرد، مخصوص گردان. سپس لعنت کن دشمنان آل محمّد از اولین و آخرین را. خداوندا یزید و پدرش (معاویه) را لعنت کن و لعنت کن عبیدالله بن زیاد و دودمان مروان و بنیامیّه، همهشان را تا روز قیامت. |
سپس به سجده میروی و در آن میگویی: «اللّهمّ لک الحمد حمد الشّاکرین علی مصابهم، الحمد لله علی عظیم مصابی و رزیّتی فیهم، اللّهمّ ارزقنی شفاعهًْ الحسین یوم الورود، و ثبّت لی قدم صدق عندک مع الحسین، و اصحاب الحسین، الّذین بذلوا مهجهم دون «الحسین صلوات الله علیهم اجمعین.» |
پروردگارا! ستایش سپاسگزاران مخصوص توست، بر مصیبتی که بر ایشان وارد شد. ستایش برای خداوندست به خاطر بزرگی مصیبتم و آسیب و بلا دربارۀ ایشان. خداوندا! شفاعت حسین (ع) را در روز ورود بر تو (مُردن و قیامت) روزیم کن و ثابت قدم بدار در نزد خودت همراه حسین و یاران حسین، آنان که جانشان را در برابر حسین فدا (ایثار) کردند. «درود خداوند بر همگیشان باد.» |
(نسخه بدلهای متن زیارت عاشورا)
1. من قتالک 2. بالحسین عندک 3. موالٍ 4. بمصیبته 5. تنزِّل
6. الأرضین 7. باللّعن 8. حقوقهم 9. جاهدت 10. و تابعت
منابع متن کامل الزّیارات
1. انتشارات مرتضویه نجف، سال 1356 هـ .ق.
2. جامع الاحادیث مرکز کامپیوتری علوم اسلامی قم 1/174.
3. گنجینه راویان نور، ص 175.
4. انتشارات پیام حق، به تحقیق و ترجمۀ مرحوم سید محمّدجواد ذهنی، ص 577.
منبع : سایت گلستان کشمیری