راهکار برای کسانیکه نمیتوانند کفاره روزه را بدهند!

اگر انسان به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز اصلًا حرام‏ باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتى حرام شده باشد، مثل نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض، بنا بر احتیاط کفاره جمع بر او واجب مى‏شود.

 در این مقاله احکام به دو سوال فقهی پاسخ خواهیم داد:

توبه و شروع به انجام عبادات شرعی، توفیقی است که نصیبتان شده است که باید قدر آن را بدانید و نگذارید شیطان با بزرگ نشان دادن برخی کفاره های عبادات انجام نشده، شما را از راه راست دور کند. ابتدا سعی کنید عبادات شما از این به بعد از بین نرود و در وقت خودش انجام شود و بعد از مدتی، کم کم شروع به انجام عباداتی کنید که از شما قضاء شده است.

مراجع عظام تقلید درباره نماز و روزه قضاء شده می گویند:

باید قضاى نماز و روزه را بجا آورید، و البته روزه شما کفّاره نیز دارد. (خامنه‌اى، سید على، أجوبة الاستفتاءات، ص 168، س 811؛ آیت الله مکارم شیرازى، ناصر، استفتائات جدید، ج‌2، ص 121، س 309؛ گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج‌4، ص 139) و اگر توانایی انجام کفّاره را ندارید، وظایف دیگری به عهده شما است که برای آگاهی از آن می توانید به بحث کفاره روزه در توضیح المسائل مراجعه نمایید.

در هر حال ترک گناه و معصیت موضوعی مستقل است که به خودی خود دارای ارزش والایی در نزد پروردگار است.

مراجع عظام تقلید می فرمایند: کسى که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند (الآن بنده ای پیدا نمی شود تا آن را آزاد کرد پس این مساله موضوعا منتفی است.) یا دو ماه روزه بگیرد (سى و یک روز آن باید پى در پى باشد) یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر (750 گرم) است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد هر چند مد که مى‏تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند، اگر چه مثلاً یک مرتبه بگوید «استغفر اللَّه» و احتیاط  واجب در فرض اخیر آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد. و در طعام نیز احتیاط مستحب آن است که تنها گندم یا آرد گندم یا نان گندم داده شود، هر چند ظاهراً هر طعامى که بدهد، کافى است. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 931، مساله 1660و1661)

نتیجه این که شما در این انتخاب یک نوع از کفاره مخیر هستید و معنای تخییر آن است که مکلف در انتخاب هر مورد آزاد است، بنابر این شما می توانید هر یک از موارد زیر را که خواستید انجام دهید.

الف. دو ماه روزه بگیرید.

ب. شصت فقیر را سیر کنید یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر (750 گرم) است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهید.

ج. اگر طعام هم نتوانستید بدهید، باید استغفار کنید.

البته مستحب است که در صورت امکان ترتیب مراعات شود. (الامام الخمینی، تحریر الوسیلة، ج‏1، ص: 289)

لازم است تذکر داده شود که اگر انسان به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز اصلًا حرام‏ باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتى حرام شده باشد، مثل نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض، بنا بر احتیاط کفاره جمع بر او واجب مى‏شود. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 931)

در ضمن غالباً دفاتر مراجع کفارات، رد مظالم و… را جهت رساندن به مستحق می پذیرند.

فرآوری: آمنه اسفندیاری  

بخش احکام اسلامی تبیان

 منابع:

سایت اسلام کوئیست

امام خمینی، تحریر الوسیله، ج‌1

امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، ج‌1