استفتائاتآیت الله مکارم شیرازی در مورد روزه برگرفته از سایت ایشان http://makarem.ir/index.aspx?lid=0
برای سرعت در پیدا کردن مطلب مورد نظر Ctrl+F را فشار دهید و کلیدواژه ی خود را وارد کرده و اینتر را بزنید.
نیت روزه
خوب شدن بیمار در اثنای روز ماه رمضان
هرگاه بیمار در اثناى روز ماه مبارک رمضان خوب شود، در چه صورت باید نیّت روزه کند؟
اگر پیش از ظهر خوب شود، و کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد، باید نیّت روزه کند، و احتیاطاً قضا هم نماید. ولى اگر بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روز واجب نیست، فقط باید قضاى آن را بجا آورد.
آیا زمان نیت روزه مستحب مانند روزه واجب غیرمعین است؟
روزه واجب را تا قبل از زوال ظهر می توان نیت کرد ولی روزه مستحب تا قبل از غروب وقت آن ادامه دارد.
احکام روزه مسافر
1- نذر گرفتن روزه با علم به مسافر بودن
اگر در حالیکه قصد داریم ایام البیض ماه رجب را در سفر باشیم، نذر کنیم که آن سه روز را روزه بگیریم، آیا این صحیح است و می توان به آن عمل کرد؟
کافی نیست مگر اینکه قصد ده روز کنید.
٢ – روزه دانشجو
اینجانب دانشجو هستم و ساکن تهران میباشم محل دانشگاه من شهر مسجد سلیمان ولی خوابگاه من در اهواز است که مسافت آن تا مسجد سلیمان بیش از 100کیلومتر است.دو سوال دارم 1) وضعیت نماز و روزه ام چگونه است 2) اگر سفری به اهواز ویا مسجد سلیمان بروم که مربوط به دانشگاه نمی شود(مثلا برای تفریح) وضعیت نماز و روزه ام چگونه است؟
در صورتی که حداقل هفته ای سه روز به اهواز رفت و آمد داشته باشید، و این کار برای مدتی ادامه داشته باشد (مثلاً یک ترم) کثیر السفر هستید و نماز و روزه شما در اهواز و بین راه تمام است ولی در سفرهای غیر درسی شکسته است و اگر برای مدت طولانی (مثلاً یک سال) هفته ای حداقل سه روز در اهواز سکونت داشته باشید آنجا حکم وطن شما خواهد بود و نمازتان حتی در سفرهای غیر درسی به اهواز تمام است اما در بین راه شکسته است.
مسافت شرعی
فاصله دو شهر کمتر از حد مسافت شرعی است ولی فاصله ای که شخص درشهر مقصد می پیماید بیش از ازمسافت شرعی می باشد، کدام ملاک است؟
معیار فاصله بین دو شهر است، داخل شهرها جزو آن محسوب نمی شود.
٢ – سفر هوایی در آسمان شهر
خلبانی که به دلیل وظیفه اش مجبور است بیش از هشت فرسخ شرعی در آسمان محدوده شهر(یعنی مسافرت عمودی در فضا) گشت زنی کند- به فرض اینکه شغل همیشگی او نیست- حکم روزه اش چه می شود؟
گشت زنی در آسمان شهر سفر محسوب نمی شود.
حد ترخص
تهران بلاد کبیره است یا نه و در مود شهری که بلاد کبیره است تکلیف چیست؟ وحد ترخص در تهران کجاست؟
حکم بلاد کبیره و غیر کبیره یکسان است و محلات مختلف تهران جزو تهران محسوب می شود حد ترخص در هر شهری آن است که از آخرین خانه های شهر به قدری دور شوند که صدای اذان شهر را نشنوند.
راه های ثابت شدن اول ماه
1- کفایت ثبوت اول ماه در بلاد شرقی برای بلاد غربی
در رساله شریفه مرقوم است که معظم له قائل به وحدت افق در اثبات اول ماه می باشند و از طرف دیگر آمده است که فرض حلول ماه جدید در بلادی که در شرق آنان رویت هلال اثبات گردیده، صحیح است و برای مثال دو شهر استهلال در دو شهر مشهد و تهران آورده شده است.
سوال اینکه آیا دو بلاد بایستی دارای امکانات رویت مشابه باشند (یعنی در یک روز خاص امکان رویت هلال برای هر دو آنان میسر باشد) یا صرف استقرار در شرق دیگری علیرغم تفاوت امکان رویت بین آنان برای جاری شدن فتوای حضرت عالی کافی است؟
برای بلاد شرقی مانند مثال مزبور حتما رویت حاصل می شود و وجود موانع مشکلی در حلول ماه ایجاد نمی کند.
٢ – شرط اعتبار حکم حاکم
آیا مواردی وجود دارد که با وجود حکم حاکم عید ثابت نشود؟
در صورتیکه بدانیم مستند حاکم اشتباه بوده، عید با حکم حاکم ثابت نمی شود همانگونه که در رساله هم نوشته ایم.
٣ – افق شهرهای ایران
آیا همه ی شهر های ایران با هم، هم افق محسوب می شوند؟
همه هم افق نیستند ولی غالباً دارای یک افق می باشند و اگر در شهرهای مرکزی دیده شود برای سایر شهرهای ایران کافی است.
٤ – اختلاف نظر مرجع با ولیّ فقیه
در مورد رویت هلال ماه باید از مرجع تقلید کرد یا از ولی فقیه ؟
رؤیت هلال حکم شرعی نیست تا نیاز به تقلید داشته باشد بلکه تشخیص موضوع است که باید برای مکلف ثابت شود و از قول هرکسی برای شما ثابت شد می توانید طبق آن عمل کنید.
٥ – ثبوت ماه با نظر مرجع تقلید
اگر حلول ماه شوال و عید فطر بر مرجع تقلید محرز شده باشد تکلیف مقلدین آن مرجع چیست ؟
هرکس از گفته مراجع تقلید اطمینان به حلول شوال پیدا کنند طبق آن عمل کند.
٦ – اعلام رؤیت هلال توسط گروه متشکل از فریقین
در کشور پاکستان دو نفر از علماءِ شیعه و دو تن از اهلِ سنّت و چهار نفر از اهل حدیث (وهّابى ها) را براى رؤیت هلال انتخاب نموده اند. این کمیته از طرف دولت وقت انتخاب شده است، نه از طرف مجتهد جامع الشّرایط؛ در اواخر هر ماه، کمیته مذکور در شهر لاهور پاکستان تشکیل مى شود و رؤیت هلال از زبان رئیس کمیته (که از اهل تسنّن است) به وسیله رادیو و تلویزیون، به اطّلاع مردم مى رسد، آیا به مجرّد اطّلاع و اعلام رئیس این کمیته، روزه را مى توان افطار کرد؟
هرگاه در میان آنها دو شیعه عادل بوده باشد که شهادت به رؤیت هلال ماه بدهند، شهادت آنها قبول است؛ همچنین اگر از مجموع شهادت آنها اطمینان به رؤیت هلال حاصل شود کافى است.
قضا و کفاره روزه
احکام روزه و کفاره زنان بادار در ماه رمضان
با توجه به سؤالهای مکرر مقلّدین معظّم له در خصوص قضا و کفارّه روزه برای بانوان در هنگام بارداری و شیردهی، خواهشمندم نظر شریفتان را در مورد احتمالات ذیل که به صورت دسته بندی آماده شده است بیان فرمایید.
1- چنانچه روزه در ماه مبارک رمضان برای خودش ضرر دارد و انجام قضای آن تا سال بعد نیز برای خودش ضرر داشته-باشد؟
2- چنانچه روزه در ماه مبارک رمضان برای خودش ضرر دارد ولی انجام قضای آن تا سال بعد، برای حمل و یا فرزندش ضرر داشته¬باشد؟
3- چنانچه روزه در ماه مبارک رمضان برای خودش ضرر دارد و قضای آن را تا سال بعد بدون عذر بجا نیاورد؟
4- چنانچه روزه در ماه مبارک رمضان برای حمل و یا فرزندش ضرر دارد ولی انجام قضای آن تا سال بعد، برای خودش ضرر داشته¬باشد؟
5- چنانچه روزه در ماه مبارک رمضان برای حمل و یا فرزندش ضرر دارد و انجام قضای آن تا سال بعد نیز برای حمل و یا فرزندش ضرر داشته باشد؟
6- چنانچه روزه در ماه مبارک رمضان برای حمل و یا فرزندش ضرر دارد و قضای آن را تا سال بعد بدون عذر بجا نیاورد؟
ج1: قضا ساقط است و برای هر روز فقیری را اطعام می کند.
ج2: بنابر احتیاط قضای آن روز را بجا می آورد و برای هر روز فقیری را اطعام می کند.
ج 3 الی 5: قضای آن روز را بجا می آورد و برای هر روز فقیری را اطعام می کند.
ج6) قضای آن روز را بجا می آورد و برای هر روز دو فقیر را اطعام می کند.
٢ – قضای نماز و روزه های زمان ارتداد
قضای نماز و روزه های فردی که مدتی مرتد بوده، بعد از بازگشت چگونه است؟
نماز روزه های آن مدت را قضا می کند و علاوه بر قضای روزه ها برای هر روز احتیاطا کفاره عمد می پردازد.
٣ – کسی که عمدا روزه را قضا نکرده و الان هم دچار عذر شده
اگر کسی از روی کاهلی قضای روزه ها را بجا نیاورد و بعد از چند سال بعلت پیری قادر به قضای آنها نیز نشود حکم قضای روزه ها چگونه است ؟
باید جداً توبه کند و به جای قضای روزه هایی که نمی تواند انجام دهد برای هر روز فقیری را سیر کند.
٤ – قضای روزه های دوران حاملگی و شیردهی
من سه سال اخیر را روزه نگرفته ام، یکسال به دلیل حاملگی و دو سال به دلیل شیردهی و هرسه سال کفاره تمام روزه هایم را داده ام. حکم قضای روزه هایم در دو ماه مابقی تا رمضان امسال و یا بعد از رمضان چگونه است؟ و اصلا باید روزه قضا بگیرم یا خیر؟
چنانچه روزه گرفتن در این مدت برای شما ضرر داشته قضا ندارد و اگر برای بچه ضرر داشته قضای آن را هم بجا بیاورید.
٥ – نذر روزه برای کسی که روزه قضا دارد
آیا کسى که قضاى روزه ماه رمضان بدهکار است، مى تواند نذر کند و روزه بجا آورد؟ کسى که قضاى روزه هاى ماه رمضانش را بجا آورده باشد، ولى کفّاره روزه ماه رمضان بدهکار است چطور؟
نذر در تمام این موارد اشکال دارد.
شخصى سه روز روزه بدهکار مى باشد و سه روز هم به ماه رمضان مانده است، اگر پیش از ظهر افطار کند، آیا کفّاره دارد؟ و اگر تا سال دیگر تأخیر بیندازد، چه حکمى دارد؟
اگر قبل از ظهر افطار کرده، کفّاره تأخیر دارد; یعنى براى هر یک روز یک مدّ طعام باید بدهد و از گناه خود استغفار کند و قضاى آن را بعداً بجا آورد و اگر بعد از ظهر بوده علاوه بر آنچه گفته شد باید کفّاره افطار روزه قضا را هم بدهد.
٧ – فراموش کردن قضای روزه تا رمضان سال بعد
اگر انسان فراموش کند که روزه قضا دارد و آن را انجام ندهد و چند روز مانده به ماه مبارک یادش بیاید، ولى نتواند قضا را بجا آورد، حکم او چیست؟
آنچه از قضاى روزه مانده، بعد از ماه رمضان بجا مى آورد و احتیاط آن است که براى هر یک روز روزه یک مدّ طعام (یعنى معادل 750 گرم گندم) به فقیر بدهد.
٨ – به جا آوردن قضای روزه در روز جمعه
آیا قضای روزه واجب را میتوان در روز جمعه بجا آورد؟
مانعی ندارد.
احکام کفاره روزه
1- چگونگی انجام کفاره شصت روز روزه
اگر برای کفاره روزه لازم باشد شصت روز روزه بگیریم، آیا باید این کار تا قبل از ماه رمضان بعد انجام شود؟
احتیاط آن است که اگر بتواند تا قبل از ماه رمضان آینده بگیرد.
٢ – لزوم داشتن نیت به هنگام پرداخت کفاره
پس از شناسایی خانواده ای بی بضاعت، مبلغی به ایشان پرداخت نموده ام. آیا می توانم این مبلغ را به عنوان کفاره غیر عمد روزه منظور کنم؟
در صورتیکه همان زمان نیّت کفاره داشته اید و کفاره هم بر شما لازم شده می توانید.
٣ – انجام روزه مستحبی با داشتن کفاره روزه
آیا کسی که کفاره روزه عمد بر عهده اوست ولی قضایش را بجا آورده می تواند روزه مستحبی بگیرد؟
اشکال دارد.
٤ – فاصله انداختن بین کفاره روزه هنگام ضرورت
در دوران نوجوانی روزه خود را با امر حرامی باطل نمودم. اکنون پس از گذشت سالها چند روزی است که به قصد کفاره در حال روزه گرفتن (۳۱ روز پشت سر هم) هستم. امروز به من اطلاع دادند که باید ۲ روز ماموریت بروم. البته سعی کردم که شخص دیگری بجای من برود ولی بدلیل تخصص من گفتند که شما هم باید بروید. در اینصورت وظیفه من چیست؟ البته خاطر نشان می کنم که در بقیه مواقع سال نیز به همین شکل احتمال ماموریت برایم وجود دارد.
بعد از بازگشت ادامه می دهید و اشکالی ندارد.
آیا برای دادن کفاره هم باید نیت کرد؟ اگر نکرده باشی باید دوباره کفاره داد؟
آری باید نیت کرد و اگر نیت نکرده باید اعاده کند
٦ – کفاره روزه های زنی که درآمد ندارد
خانمی هستم متاهل و خودم درآمدی ندارم کفاره ی روزه هایی که نگرفته ام به عهده ی کیست؟
بر عهده خودتان است هر زمان توانستید می پردازید.
٧ – تکلیف پسر بزرگ در قبال کفاره های روزه پدر
آیا کفاره های روزه ی پدر (اعم از روزه , طعام به فقرا و …) نیز بر پسر بزرگ واجب است؟
واجب نیست.
٨ – کسی که قدرت بر انجام کفاره جمع ندارد
اگر کسى در ماه مبارک رمضان سه روز از روزه هاى خود را عمداً با کار حرامى باطل کرده، و اکنون سخت پشیمان باشد، و نتواند براى هر روز 60 روز روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند، آیا مى تواند فقط به 60 نفر فقیر غذا دهد؟
مطابق، مسأله 1402 رساله توضیح المسائل ما عمل کند.
٩ – پرداخت کفاره روزه به واجب النفقه
دادن کفّاره به واجب النّفقه جایز است؟
احتیاط آن است که کفّاره را مطلقاً به واجب النّفقه ندهد.
١٠ – مصرف کفاره روزه برای ازدواج
آیا مى توانم کفّاره قضاى روزه ماه رمضان را به برادرم که قصد ازدواج دارد و براى این امر به آن نیازمند است بپردازم؟
احتیاط آن است که فقط مصرف نان شود.
١١ – مصرف کفاره روزه برای ازدواج
آیا مى توانم کفّاره قضاى روزه ماه رمضان را به برادرم که قصد ازدواج دارد و براى این امر به آن نیازمند است بپردازم؟
احتیاط آن است که فقط مصرف نان شود.
قیمت کفاره روزه ماه رمضان که به عذرشرعى مثل مرض و غیر آن افطار شده است چقدر است؟ و آیا معیار قیمت شهرى است که در آن زندگى مى کنیم یا معیار 750 گرم گندم یا خرما یا نان است بدون در نظر گرفتن شهرى که در آن هستیم؟
ملاک قیمت شهرى است که کفّاره در آن پرداخت مى شود و مقدار آن 750 گرم است ولى قیمت آن را مى توانید به شخص مستحق بدهید بشرط این که اطمینان داشته باشید مصرف نان مى کند.
آیا با اجازه فقها (دام بقائهم) و یا مأذونین از طرف آنها مى توان کفّارات غیرعمدى روزه را در حوایج عمومى فقرا (غیر از اطعام) صرف نمود؟
مصرف آن فقط اطعام است.
١٤ – وظیفه کسی که سالها نماز و روزه اش ترک شده است
1-یکی از آشنایان ما حدود 30 سال نماز و روزه او ترک شده است و اخیراً متنبه شده و در صدد تدارک گذشته میباشد و مدت 3 سال است که نماز و روزه را مرتبا انجام میدهد. از حضرتعالی خواهشمند است ساده ترین روش را برای جبران مافات مخصوصا کفاره روزه های فوت شده بیان
فرمایید.
2-آیا با توجه به ندامت از گذشته و مشکلات ادای کفاره برای این سالهای طولانی حضرتعالی تخفیفی در کفارات صلاح میدانید ؟
1- نماز ها و روزه ها را تدریجاً قضا کند و نسبت به کفاره روزه ها مطابق مسألهء 1401 و 1402 توضیح المسائل ما عمل کند؛ و هر چه توانائی ندارد از او ساقط است.
2- از جواب سؤال 1 معلوم می شود.
١٥ – عدم کفایت گوشت به عنوان کفاره
آیا در مدّ طعام، که به عنوان کفّاره روزه پرداخته مى شود، گوشت هم کفایت مى کند؟
به تنهائى اشکال دارد.
١٦ – پرداخت کفاره روزه به اهل سنت
آیا می توانیم کفاره روزه غیره عمد را به اهل سنت بدهیم
احتیاط آن است که به فقراء شیعه بدهد.
موارد مصرف کفاره
١ – پرداخت فطریه و کفاره به امثال زلزله زدگان
آیا وجوهاتی نظیر فطریه وکفاره را می توان به زلزله زدگان کشور داد یا خیر ؟
آنها را به شیعیان نیازمند می توان داد ولی کفاره را نمی توان داد مگر اینکه به صورت آرد یا نان خشک تهیه گردد.
٢ – پرداخت کفارات و مظالم سید به سیدی دیگر
آیا سید می تواند مظالم و کفارات خود را به سید بدهد؟
مانعی ندارد.
٣ – مصرف کفاره روزه برای روزه داران
اگر کسی کفاره روزه داشته باشد و بخواهد 60 گرسنه را سیر کند آیا می تواند 60 روزه دار را سیر کند؟
خیر، باید 60 نفر فقیر را سیر کند.
٤ – مصرف کفاره روزه برای فقراء
آیا جایز است به وسیله کفّاره روزه، به فقرا اطعام داده شود؟ این حکم شامل مساکین نیز مى شود؟
کفّاره روزه را به فقرا و مساکین هر دو مى توان داد.
مواردی که فقط قضا واجب است
1 – نماز و روزه فردی که زودتر بالغ شده
پسری میگه من قبل از 15 سال بالغ شده بودم و البته قبل از 15 سال هم روزه می گرفتم اما بر اثر اینکه قدرت بدنی نداشتم همه روز نمی گرفتم تا اینکه بعد از 15 سال فهمیدم که 2 سال قبلش من تکلیف شده بودم و آیا کفاره تاخیر هم گردنم هست؟ و حالا باید اون روزه ها را بگیرم ؟
درصورتی که توانایی در خودتان نمی دیدید یا یقین نداشتید که تکلیف شده اید فقط قضای گذشته بر شما لازم است و کفاره لازم نیست.
٢ – روزه کسی که نمی داند باید غسل کند
شخصی جنابت را می داند اما نمی داند که باید غسل کند. حکم روزه اش چگونه است؟
روزه اش باطل است و فقط قضا لازم دارد.
٣ – افطار کفاره روزه در بعد از ظهر
بنده در حالی که کفاره یکی از روزه هایم را داشتم انجام می دادم حدود دو ساعت به نماز مغرب برایم مهمانی پیش آمد و مجبور شدم روزه ام را بشکنم. کفاره آن چیست؟ علاوه بر قضای دوباره چه باید بکنم؟
کاری بر خلاف احتیاط انجام داده اید ولی کفاره ندارد.
٤ – ترک تیمم بدل از غسل در ماه رمضان
کسی که حکم تیمم بدل از غسل در صورت نبود آب را نمی دانسته و در ماه رمضان موقع قطع آب تیمم نکرده و روزه نگرفته، آیا باید کفاره بدهد یا به خاطر جهل به مسئله فقط قضا واجب است؟
فقط قضای روزه را بگیرد.
٥ – قضای روزه در صورت عدم علم به بلوغ
اگر شخصی موی ضخیم بین عورت و نافش در آمده باشد اما نداند از نشانه های بلوغ است و نشانه های دیگر را هم نداشته باشد و روزه های واجب ماه رمضان را نگیرد حکمش چیست؟ یعنی آیا علاوه بر روزه قضا کفاره هم دارد؟
در صورتی که موی ضخیم به اندازه کافی بر بالای آلت تناسلی باشد نشانه بلوغ است و در فرض سوال که حکم را نمی دانسته قضا کافی است.
٦ – منع اطباء از روزه گرفتن کسی که سنگ کلیه دارد
متأسّفانه کلیه ام سنگ ساز است. بدین جهت پزشک مرا از روزه منع کرده، و دستور داده که روزانه حداقل 10 لیوان آب بنوشم. آیا نظر ایشان، که فردى متدیّن مى باشد، لازم الاتبّاع است؟ اگر روزه بگیرم، و به علّت عدم شرب مایعات در روزه هاى ماه رمضان، کلیه ام طبق پیش بینى پزشک دچار مشکل شود، آیا مرتکب معصیت شده و روزه ام باطل است؟
هر گاه از گفته طبیب حاذق متعهّد خوف ضرر پیدا کنید که روزه برایتان ضرر دارد، روزه را افطار مى کنید. و چنانچه پس از ماه مبارک توانستید، قضاى آن را به جا آورید. و اگر بیمارى شما تا ماه رمضان سال بعد ادامه پیدا کرد، قضا بر شما واجب نیست; بلکه براى هر روز فقط یک مدّ طعام (هفتصد و پنجاه گرم، یا مانند آن) به فقیرى مى پردازید. و با توجّه به اینکه اشتیاق زیادى براى روزه گرفتن دارید، خداوند ان شاء الله به شما اجر روزه داران را عنایت خواهد کرد.
٧ – افطار روزه به دلیل جهل به مسئله
اگر کسی به دلیل نداستن دقیق حکم، روزه واجب ماه رمضان را بشکند واگر می دانست که چه حکمی دارد این کار را نمی کرد و بعد از چند وقت به حکم پی ببرد آیا باز هم باید کفاره بپردازد؟
اگر به علت ندانستن مسئله بوده است کافی است قضای آن روز را بجا آورد.
٨ – افطار روزه قبل از رسیدن به حد ترخص
اگر فردی قصد سفر کرده باشد و فراموش کرده یا نداند که تا قبل از حد ترخص خوردن و آشامیدن حرام است و این کار را ( قبل از حد ترخص ) انجام دهد ، ایا کفاره بر او واجب می شود یا قضای روزه کافی است ؟
قضا کافی است.
٩ – انجام مبطلات روزه به تصور باطل شدن روزه
اگر مرد مسلمان در ماه رمضان با زن خود نه به قصد جنب شدن بازی کند و اتفاقا منی بیرون آبد و به گمان باطل شدن روزه دویاره به قصد جنب شدن بازی کند منی بیرون آبد حکمش چیست؟ آبا کفاره دارد؟
کفاره ندارد ولی قضا لازم است.
١٠ – کسی که نمی دانسته آمیزش با همسر روزه را باطل می کند
شخصى به خیال این که در روز ماه مبارک رمضان، آمیزش با زوجه نه حرام است و نه روزه را باطل مى کند، مرتکب آن شده است، آیا کفّاره هم دارد؟
فقط قضا دارد.
١١ – کسی که نمی دانسته آمیزش با همسر روزه را باطل می کند
شخصى به خیال این که در روز ماه مبارک رمضان، آمیزش با زوجه نه حرام است و نه روزه را باطل مى کند، مرتکب آن شده است، آیا کفّاره هم دارد؟
فقط قضا دارد.
١٢ – روزه برای مادرانی که فرزند شیرخوار دارند
آیا بر مادرى که بچّه شیر مى دهد، روزه واجب است؟
زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه مى شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند; امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد کفّاره لازم نیست، ولى بعداً روزه هاى را که نگرفته اند قضا نمایند.
آیا تزریق خون به بدن موجب ابطال روزه مى شود؟
احتیاط اتمام آن روزه و قضاى آن است.
١٤ – کسی که سال اول تکلیف روزه نگرفته
وظیفه خانمى که سال اوّل تکلیف روزه اش را خورده است چیست؟ و اگر باید قضا کند چگونه قضا نماید؟
کفّاره ندارد خواه جاهل مقصر بوده یا قاصر ولى اگر عمداً و عالماً روزه نگرفته کفّاره دارد و در تمام صور مسأله، قضا لازم است.
١٥ – قضای روزه هایی که شخص احتمال ضرر می داده
اینجانب مدت 5-6 سال بود که طبق آزمایشات متعدد دارای بیماری “هپاتیت ب” بودم و در آن زمان دکتر از گرفتن روزه مرا منع می کرد ولی 2 سال پیش دکتری به من گفت که این بیماری نیست که من دارا هستم بلکه نوعی پاتن بیماری است و من مشکلی ندارم و من هم از همان زمان روزه هایم را گرفته ام … حال آیا قضای روزه های آن 5-6 سالی که احتمال بیماری میرفت بر من واجب است یا خیر؟
احتیاط واجب آن است که روزه ها را قضا کند.
١٦ – حکم مسافری که قبل از ظهر به وطن برسد
اگر شخصی در ماه رمضان صبح به مسافرت رفته روزه اش رابخورد ولی قبل از ظهر به وطن باز گردد تکلیفش چیست؟
روزه آن روز قضا شده و پس از ماه مبارک قضایش را انجام می دهد.
مواردی که فقط کفاره واجب است
1– قضای روزه بیماری که خونریزی معده دارد
زنى 63 ساله هستم که شش بچه به دنیا آورده ام. در دوران حاملگى و شیرخوارگى بچّه ها (حدود 12 سال) نتوانستم روزه بگیرم، پس از آن نیز تاکنون هر وقت خواستم روزه بگیرم دچار خونریزى معده شده، و با توصیه پزشکان روزه نگرفته ام، اکنون تکلیف بنده چیست؟
در حال حاضر شما مکلّف به روزه نیستید، و احتیاط واجب آن است که اگر قدرت دارید براى هر روز به اندازه یک مدّ طعام (750. گرم گندم) به شخص نیازمندى بدهید. همچنین براى ایّام گذشته که روزه نگرفته اید، و تا سال بعد هم توانایى بر روزه نداشته اید.
فردى معتاد به تریاک است و نمى تواند ترک نماید، به همین علّت، نه به صورت ادا و نه به صورت قضا، توان روزه گرفتن را ندارد، آیا این فرد حکم مریض را دارد؟ یا این که باید کفّاره بدهد؟
باید احتیاطاً روزه بگیرد هر چند از آن دود به مقدار ضرورت استفاده کند و بعد هم براى هر روز یک فقیر را هم سیر نماید.
٣ – روزه برای بیمارانی که مجبور به خوردن مایعات هستند
بعضى از برادران قطع نخاعى، به دستور پزشک باید هر چند ساعت مقدارى مایعات بنوشند، وظیفه آنان براى روزه چیست؟
روزه از آنها ساقط است و بجاى آن، در صورتى که قدرت مالى داشته باشند، براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره مى دهند.
٤ – عدم توانایی تازه مکلفین برای روزه گرفتن
دخترى به سنّ بلوغ رسیده است; ولى به واسطه ضعف جسمى توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمى تواند قضا کند، حکمش چیست؟
باید کفّاره مدّ طعام را بدهد; یعنى براى هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضاى این روزه ها بر او واجب نیست.
٥ – روزه برای بیمارانی که خونریزی معده دارند
زنى هستم 63 ساله که شش بچّه به دنیا آورده ام، در دوران حاملگى و شیرخوارگى بچّه هایم (حدود 12 سال) نتوانسته ام روزه بگیرم، پس از آن نیز تا کنون هر وقت خواستم روزه بگیرم دچار خونریزى معده شده ام و با توصیه پزشکان روزه نگرفته ام، حال تکلیف روزه هاى بنده چیست؟
در حال حاضر شما مکلّف به روزه نیستید و احتیاط آن است که اگر قدرت دارید براى هر روز به اندازه یک مدّ طعام (750 گرم گندم) به شخص مستحق بدهید، همچنین براى ایّام گذشته که روزه نگرفته اید و تا سال بعد هم توانایى بر روزه نداشته اید.
شخصى سه روز روزه بدهکار مى باشد و سه روز هم به ماه رمضان مانده است، اگر پیش از ظهر افطار کند، آیا کفّاره دارد؟ و اگر تا سال دیگر تأخیر بیندازد، چه حکمى دارد؟
اگر قبل از ظهر افطار کرده، کفّاره تأخیر دارد; یعنى براى هر یک روز یک مدّ طعام باید بدهد و از گناه خود استغفار کند و قضاى آن را بعداً بجا آورد و اگر بعد از ظهر بوده علاوه بر آنچه گفته شد باید کفّاره افطار روزه قضا را هم بدهد.
٧ – فراموش کردن قضای روزه تا رمضان سال بعد
اگر انسان فراموش کند که روزه قضا دارد و آن را انجام ندهد و چند روز مانده به ماه مبارک یادش بیاید، ولى نتواند قضا را بجا آورد، حکم او چیست؟
آنچه از قضاى روزه مانده، بعد از ماه رمضان بجا مى آورد و احتیاط آن است که براى هر یک روز روزه یک مدّ طعام (یعنى معادل 750 گرم گندم) به فقیر بدهد.
مواردی که قضا لازم است
1– منع اطباء از روزه گرفتن کسی که سنگ کلیه دارد
متأسّفانه کلیه ام سنگ ساز است. بدین جهت پزشک مرا از روزه منع کرده، و دستور داده که روزانه حداقل 10 لیوان آب بنوشم. آیا نظر ایشان، که فردى متدیّن مى باشد، لازم الاتبّاع است؟ اگر روزه بگیرم، و به علّت عدم شرب مایعات در روزه هاى ماه رمضان، کلیه ام طبق پیش بینى پزشک دچار مشکل شود، آیا مرتکب معصیت شده و روزه ام باطل است؟
هر گاه از گفته طبیب حاذق متعهّد خوف ضرر پیدا کنید که روزه برایتان ضرر دارد، روزه را افطار مى کنید. و چنانچه پس از ماه مبارک توانستید، قضاى آن را به جا آورید. و اگر بیمارى شما تا ماه رمضان سال بعد ادامه پیدا کرد، قضا بر شما واجب نیست; بلکه براى هر روز فقط یک مدّ طعام (هفتصد و پنجاه گرم، یا مانند آن) به فقیرى مى پردازید. و با توجّه به اینکه اشتیاق زیادى براى روزه گرفتن دارید، خداوند ان شاء الله به شما اجر روزه داران را عنایت خواهد کرد.
٢ – باطل کردن روزه با فعل حرام رد سال اول تکلیف
اگر کسی در اولین ماه رمضان سن تکلیف روزه اش با عمل حرامی باطل شود تکلیف چیست ؟(شخص این مساله را بعد از گذشت چند سال به یاد آورده و دقیقا نمی داند که در آن ماه رمضان ۱۵ سال تمام داشت یا خیر ؟ )
اگر شک در مقدار دقیق سن خود دارد فعلا نسبت به آن زمان وظیفه ای ندارد
٣ – وظیفه کسانی که به مدت طولانی قادر به روزه گرفتن نیستند.
1- وضع حمل همسر من مصادف بود با شروع ماه مبارک رمضان و همسر من بدلیل داشتن فرزند دو قلو و تغذیه آنها با شیر مادر به مدّت یک سال ( تا شروع ماه مبارک رمضان سال بعد ) نتوانست روزه بگیرد . حکم شرعی او در این زمینه چگونه است ؟
2- مادر من به دلیل داشتن بیماری وتحت نظرپزشک بودن ومصرف داروچند سال است که نتوانسه است روزه بگیرد و هم اکنون نیز تحت نظر پزشک می باشد . حکم شرعی او در این زمینه چگونه است ؟
1ـ قضای روزه های مذکور واجب نیست ولی برای هر روز فقیری را سیر می کند.
2ـ چنانچه عذر او تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته قضا به او واجب نیست ولی برای هر روز فقیری را سیر کند
٤ – نماز و روزه هایی که با غسل باطل انجام شده
کسی که باید غسل حیض و جنابت انجام دهد در شب قبل از شروع ماه مبارک غسل را انجام داده و چند روز از ماه را نماز و روزه را ادا مینماید و بعد از چند روز متوجه میشود که غسل او صحیح نبوده است (مانعی برای رسیدن آب وجود داشته) تکلیف این شخص برای نمازها و روزه های انجام شده چیست؟
در صورتیکه یقین دارید مانع از قبل وجود داشته و احتمال نمی دهد بعدا پیدا شده باید نمازها را قضا کند ولی روزه او قضا ندارد.
٥ – روزه برای بیمارانی که مجبور به خوردن مایعات هستند
بعضى از برادران قطع نخاعى، به دستور پزشک باید هر چند ساعت مقدارى مایعات بنوشند، وظیفه آنان براى روزه چیست؟
روزه از آنها ساقط است و بجاى آن، در صورتى که قدرت مالى داشته باشند، براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره مى دهند.
٦ – عدم توانایی تازه مکلفین برای روزه گرفتن
دخترى به سنّ بلوغ رسیده است; ولى به واسطه ضعف جسمى توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمى تواند قضا کند، حکمش چیست؟
باید کفّاره مدّ طعام را بدهد; یعنى براى هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضاى این روزه ها بر او واجب نیست.
٧ – روزه برای بیمارانی که خونریزی معده دارند
زنى هستم 63 ساله که شش بچّه به دنیا آورده ام، در دوران حاملگى و شیرخوارگى بچّه هایم (حدود 12 سال) نتوانسته ام روزه بگیرم، پس از آن نیز تا کنون هر وقت خواستم روزه بگیرم دچار خونریزى معده شده ام و با توصیه پزشکان روزه نگرفته ام، حال تکلیف روزه هاى بنده چیست؟
در حال حاضر شما مکلّف به روزه نیستید و احتیاط آن است که اگر قدرت دارید براى هر روز به اندازه یک مدّ طعام (750 گرم گندم) به شخص مستحق بدهید، همچنین براى ایّام گذشته که روزه نگرفته اید و تا سال بعد هم توانایى بر روزه نداشته اید.
٨ – کسی که 28 روز از ماه رمضان را درک کرده
کسى که فقط 28 روز از ماه رمضان را درک بکند چون که در اوّل ماه مبارک در ایران است و آخر ماه مبارک در یک کشور عربى است که ماه شوّال یک روز زودتر دیده مى شود و لهذا 28 روز را درک کرده است آیا قضاى یک روز بر او واجب است یا هیچ قضا لازم نیست؟
قضاى یک روز بر او واجب نیست ولى احتیاط مستحب است.
مواردی که قضا و کفاره لازم است
اگر کسی عمداً روزه را باطل کرده باشد باید هم روزه بگیرد هم کفاره جمع بپردازد یا فقط دادن کفاره جمع کفایت می کند؟
علاوه بر قضای روزه کفاره افطار عمدی دارد و کفاره جمع ندارد.
٢ – تاخیر در قضای روزه برای بانوان
همسر بنده از 9 سال پیش که به سن بلوغ رسیده است قضای روزه هایی که بابت عذر شرعی نگرفته بود، نگرفته است و حال 63 روز روزه بدهکار است. آیا عدم گرفتن روزه به دلیل عذر شرعی کفاره دارد؟ اگر آری حال بعد از 9 سال چه مقدار باید پرداخت کنیم؟
علاوه بر قضا برای هر روز فقیری را سیر کند.
٣ – باطل کردن روزه با فعل حرام بدون اطلاع از کفاره
فردى به دلیل عدم اطّلاع از کفّاره، روزه خود را با جنابت از حرام باطل کرده است. وظیفه این فرد چیست؟
علاوه بر قضا ، کفّاره جمع (بنابر احتیاط واجب) مىپردازد، چون علم به بطلان داشته هر چند علم به کفّاره نداشته و علم به کفّاره شرط نیست.
٤ – روزه نگرفتن مادر شیرده به خاطر نخوردن سحری
در ماه رمضان امسال فرزندم ۱۸ ماهه بود و با شیر مادر تغذیه می کرد. من بعضی روزها را به دلیل بیدار شدن فرزندم در سحرها یا خواب ماندن نتوانستم سحری بخورم و آن روزها را روزه نگرفتم می خواستم بدانم آیا اگر روزه ها را قضا کنم کافی ایست یا باید کفاره هم بدهم؟
هم قضای آن روز را به جا آورید و هم برای هر روز یک مسکین را سیر کنید.
اگر انسان نذر کند که روز معینی روزه بگیرد چنانچه عمدا روزه نگیرد یا روزه اش را باطل کند آیا علاوه بر کفاره باید قضای آن را هم بگیرد؟
آری باید قضای آن را هم بگیرد بنابراحتیاط واجب
٦ – روزه برای مادرانی که فرزند شیر خوار دارند
آیا بر مادرى که بچّه شیر مى دهد، روزه واجب است؟
زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه مى شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند; امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد کفّاره لازم نیست، ولى بعداً روزه هاى را که نگرفته اند قضا نمایند.
٧ – ترک روزه برای امتحانات درسی
در ماه مبارک رمضان امتحان داشتم و چون درسها را تا آن زمان مطالعه نکرده بودم، دچار این اضطراب شدم که شاید با گرفتن روزه نتوانم در امتحان موفّق شوم; البتّه قبل از شروع ماه مبارک، سه روز از روزه هاى قضایم را گرفتم، ولى در آن روزها به هیچ عنوانى درس نخواندم و با این که هیکل درشتى داشتم ضعف مى کردم (از نظر بدنى عذرى ندارم) به همین جهت روزه نگرفتم; البتّه با تمام شدن امتحانات، باقیمانده ماه مبارک را روزه گرفتم، حکم روزه هایى که نگرفتم چیست؟
ترک عمدى روزه در ماه مبارک رمضان کفّاره دارد، و گناه بزرگى است; ولى اگر شما یقین داشته اید که در آن شرایط روزه بر شما واجب نیست، کفّاره ندارد.
٨ – شک در تعداد افطار عمدی روزه
شخصى چند روز از ماه رمضان را عمداً افطار کرده است امّا تعداد دقیق آن را نمى داند وظیفه او چیست؟
به مقدارى که یقین دارد، روزه هایى را که خورده باید هم قضا کند و هم براى هر روز کفّاره بدهد و چنانچه بار او سنگین شود و نتواند، مطابق آنچه در مسأله 1402 توضیح المسائل گفته ایم عمل کند.
٩ – کسی که سال اول تکلیف روزه نگرفته
وظیفه خانمى که سال اوّل تکلیف روزه اش را خورده است چیست؟ و اگر باید قضا کند چگونه قضا نماید؟
کفّاره ندارد خواه جاهل مقصر بوده یا قاصر ولى اگر عمداً و عالماً روزه نگرفته کفّاره دارد و در تمام صور مسأله، قضا لازم است.
١٠ – کسی که روزه های زیادی را افطار کرده
تکلیف شخصى که روزه هاى زیادى را افطار کرده است چیست؟
تا آن جا که بتواند روزه هاى گذشته را قضا کند و نسبت به کفّاره آنها مطابق مسأله 1401 و 1402 توضیح المسائل ما عمل کند و هر چه توانایى ندارد از او ساقط است.
١١ – کسی که روزه های زیادی را افطار کرده
تکلیف شخصى که روزه هاى زیادى را افطار کرده است چیست؟
تا آن جا که بتواند روزه هاى گذشته را قضا کند و نسبت به کفّاره آنها مطابق مسأله 1401 و 1402 توضیح المسائل ما عمل کند و هر چه توانایى ندارد از او ساقط است.
١٢ – ترک عمدی روزه در ماه رمضان
در ماه مبارک رمضان امتحان داشتم و چون درسها را تا آن زمان مطالعه نکرده بودم، دچار این اضطراب شدم که شاید با گرفتن روزه نتوانم در امتحان موفّق شوم; البتّه قبل از شروع ماه مبارک، سه روز از روزه هاى قضایم را گرفتم، ولى در آن روزها به هیچ عنوانى درس نخواندم و با این که هیکل درشتى داشتم ضعف مى کردم (از نظر بدنى عذرى ندارم) به همین جهت روزه نگرفتم; البتّه با تمام شدن امتحانات، باقیمانده ماه مبارک را روزه گرفتم، حکم روزه هایى که نگرفتم چیست؟
ترک عمدى روزه در ماه مبارک رمضان کفّاره دارد، و گناه بزرگى است; ولى اگر شما یقین داشته اید که در آن شرایط روزه بر شما واجب نیست، کفّاره ندارد.
١٣ – کفاره تأخیر و افطار روزه قضا
شخصى سه روز روزه بدهکار مى باشد و سه روز هم به ماه رمضان مانده است، اگر پیش از ظهر افطار کند، آیا کفّاره دارد؟ و اگر تا سال دیگر تأخیر بیندازد، چه حکمى دارد؟
اگر قبل از ظهر افطار کرده، کفّاره تأخیر دارد؛ یعنى براى هر یک روز یک مدّ طعام باید بدهد و از گناه خود استغفار کند و قضاى آن را بعداً بجا آورد و اگر بعد از ظهر بوده علاوه بر آنچه گفته شد باید کفّاره افطار روزه قضا را بدهد.
١٤ – عدم قضای روزه تا رمضان سال آینده
اگر انسان فراموش کند که روزه قضا دارد و آن را انجام ندهد و چند روز مانده به ماه مبارک یادش بیاید، ولى نتواند قضا را بجا آورد، حکم او چیست؟
آنچه از قضاى روزه مانده، بعد از ماه رمضان بجا مى آورد و احتیاط آن است که براى هر یک روز روزه یک مدّ طعام (یعنى معادل 750 گرم گندم) به فقیر بدهد.
کفاره روزه
اگر کسی روزه قضا داشته باشد و تا سال بعد نتواند آن را بگیرد و کفاره آن را هم داده باشد آیا اگر چند سال دیگر هم بگذرد و باز هم نتواند آن روزه ها را بگیرد آیا باید مجددا برای آن روزه ها کفاره بدهد؟
کفاره مجدد لازم نیست.
٢ – مبلغ کفاره روزه بعد از اجرای طرح هدفمندی
آیا میزان کفاره روزه با توجه به هدفمند سازی یارانه ها و بالا رفتن قیمت نان (مبنای سیر کردن یک فقیر) تغییری کرده است؟ اگر تغییر کرده مقدار جدید چقدر است؟
ملاک قیمت شهری است که کفاره در آن پرداخت می شود و مقدار آن 750 گرم است و قیمت آن را می توانید از نانوایی ها سوال کنید.
٣ – محاسبه ی مبلغ کفاره در زمان پرداخت یارانه به قیمت روز
بنده کفاره ی شکستن سه عهد بر دوشم است. با توجه به طرح هدفمندی یارانه ها نمی دانم باید اکنون قیمت 750 گرم گندم را چگونه حساب کنم و بسیار سردرگم شده ام. خواهشمند است لطف بفرمایید و مبلغ دقیقی را که به ازای طعام هر نفر باید بدهم مرقوم بفرمایید.
می توانید قیمت 750 گرم گندم را از نانوایی ها سوال کنید.
٤ – شکستن قضای روزه واجب بعد از ظهر
اگر روزه ی ماه رمضان را با عذر شرعی نگیریم و قضای آن را بعد از ظهر و قبل از مغرب افطار کنیم، کفاره ی آن به چه میزان است؟
در صورتیکه قبل از غروب آفتاب عمدا خورده باشد کفاره دارد و کفاره آن سیر کردن ده فقیر و در صورتیکه نتواند سه روز پی در پی روزه می گیرد.
٥ – ابطال روزه کفاره با فعل حرام
بر شخصی به خاطر افطار روزه ی ماه مبارک رمضان به وسیله ی فعل حرام کفاره جمع واجب شده بود در حال اداء روزه های کفاره (۳۰روزمنفصل آن) بوده است که باردیگر یکی از همین روزه های کفاره را به وسیله فعل حرام باطل کرده است تکلیف این شخص چیست ؟
روزه ها را باید تکمیل کند و احتیاط آن است که کفاره ی ده مسکین را بدهد.
٦ – کفاره تأخیر روزه ماه رمضان تا سال بعد
اگر شخصی روزه قضا داشته باشد و بدون عذر تا ماه رمضان سال بعد روزه های قضایش را نگیرد و بعد از آن نیز مریض شود , به طوریکه دیگر تا آخر عمر قادر به گرفتن روزه نباشد تکلیفش چیست؟
باید برای هر روز فقیری را سیر کند ولی برای سالی که موفق به قضا بوده و قضا نکرده باید برای هر روز دو فقیر را سیر کند.
آیا در مدّ طعام، که به عنوان کفّاره روزه پرداخته مى شود، گوشت هم کفایت مى کند؟
به تنهایى اشکال دارد.
٨ – کفاره روزه بانوانی که شیر می دهند
کفاره زنی که دراثر بچه شیر دادن دوسال روزه نگرفته است چقدر برای هر روزه است ؟
برای هر روز یک فقیر را سیر کند و چنانچه برای هر روز مبلغ 300 تومان به کسی بدهد که با آن نان تهیه کند اشکالی ندارد. (سال 1386)
متفرقه روزه
1- خون دادن جهت آزمایش در حال روزه
آیا خون گرفتن در آزمایشگاه (برای تعیین گروه خونی یا آزمایش خون) روزه را باطل می کند؟
خیر، ولی اگر موجب ضعف شود کراهت دارد.
روزه واجب در سفر عمره که به ۱۰ روز نیانجامد چه حکمی دارد؟ (چون نماز در آنجا کامل است)
روزه را در سفر نمی توان انجام داد حتی در مکه و مدینه مگر اینکه قصد ده روز کند و سه روز روزه مستحبی در مدینه یک استثناء است.
٣ – وارد شدن خلط سینه به دهان هنگام نماز در ماه رمضان
اگر شخصی در ماه رمضان در مسجد و در حین خواندن نماز جماعت باشد و در این هنگام از دهان او خلط خارج شده و اوایل نماز نیز باشد و در جیب او نیز دستمالی نباشد باید چکار کند؟ آیا می بایست نماز را بشکند یا روزه را باطل کند؟
در فرض سوال، نماز را می شکند و دوباره آن را اعاده می نماید.
٤ – روزه گرفتن در مناطقی که روز آنها طولانی است
اینجانب دانشجوی مقیم فنلاند هستم. در فصل تابستان روزها در اینجا حدود ۲۰ ساعت است. من در طول روز سخت مشغول کار هستم. با این حساب تحمل این زمان در ماه رمضان بسیار طاقت فرسا است. ایا من باید با این شرایط تمام این ۲۰ ساعت را روزه بگیرم. مسجد یا روحانیی هم اینجا پیدا نکردم تا در مورد ان سوال کنم. لطفا راهنمایی بفرمایید.
می توانید مطابق ساعات مناطق معتدله عمل کنید.
٥ – حکم روزه بیمارانی که از دارو استفاده می کنند
حکم روزه بیمارانى که از دارو استفاده مى کنند، در فروض زیر چیست؟
الف) تزریق آمپول یا سرم از طریق رگ انجام مى شود و دارو:
1. فقط جنبه تقویتى داشته باشد.
2. جنبه درمانى و تقویتى داشته باشد.
3. جنبه غیر تقویتى داشته باشد.
ب) استفاده از قطره، در سه فرض فوق نسبت به دارو، از طریق چشم، گوش، یا بینى چه حکمى دارد؟ ج) وارد کردن دارو از طریق سوند معده (لوله اى که از طریق دهان یا بینى وارد معده بیمار مى شود) چه حکمى دارد؟
الف) تمام تزریقات مذکور براى روزه دار اشکال دارد; ولى تزریق در عضله مانعى ندارد.
ب)اگر به حلق وارد نشود، یا شک داشته باشیم، اشکالى ندارد.
ج) جایز نیست; مگر در مواقع ضرورت که آن نیز موجب بطلان روزه است.
اهداى خون در حال روزه چه حکمى دارد؟
انجام کارهایى که باعث ضعف مى شود، مانند خون گرفتن و حمام رفتن کراهت دارد.
٧ – قائل شدن به عید واحد در کلیه بلاد مسلمان
با توجه به اینکه در دعای عید فطر می خوانیم (و جعله للمسلمین عیدا) آیا قائل شدن به عید واحد در کلیه بلاد اسلامی صحیح است؟
با توجه به اختلاف افق ها نمی توان عید واحد قائل شد، مخصوصا گاهی که ما نماز عید می خوانیم و در منطقه دیگری از دنیا هنوز شب است.
٨ – حجیت قول پزشک یا پرستار برای ترک عبادات
آیا توصیه پزشک و پرستار مبنى بر ضرر داشتن روزه و یا حرکت اعضا و استعمال آب براى وضو و نماز به بیمار از نظر شرعى مجوّز محسوب مى شود؟
چنانچه در مخالفت دستور او خوف ضرر باشد مجوّز شرعى دارد.
٩ – زن روزه داری که 5 دقیقه قبل از اذان حیض شده
لطفا بفرمایید اگر زنی ۵ دقیقه قبل از اذان مغرب بفهمد که حیض شده آیا روزه او باطل است؟
1ـ هرگاه بعد از غروب آفتاب باشد روزه او صحیح است.
١٠ – علت عید بودن اول ماه شوال
به نظر شما چرا روز اول ماه شوال راعید فطر نامیده اند وایا میتواند این نام گذاری ربطی به فطرت انسان وفطر داشته باشد؟
زیرا شکرانه یک ماه توفیق روزه ماه رمضان است و تعبیر به فطر به خاطر وجوب افطار کردن در آن روز است.
١١ – علت عید بودن اول ماه شوال
به نظر شما چرا روز اول ماه شوال راعید فطر نامیده اند وایا میتواند این نام گذاری ربطی به فطرت انسان وفطر داشته باشد؟
زیرا شکرانه یک ماه توفیق روزه ماه رمضان است و تعبیر به فطر به خاطر وجوب افطار کردن در آن روز است.
١٢ – دیدن لکه خون در اول روز برای روزه دار
در اول صبح ،لکه خونی دیدم و دیگر تا موقع افطار خونی ندیدم البته نماز ظهر وعصر را خواندم آیا روزه بنده قبول است؟
در صورتی که استمرار نداشته باشد روزه شما صحیح است.
١٣ – روزه گرفتن برای فوتبالیستها
این جانب با یکى از باشگاههاى فوتبال اروپا قرار داد امضا کرده، که در طول یک سال در اختیار آن تیم باشم. قاعدتاً بایستى در تمام برنامه هاى ورزشى و تمرینهاى سخت بدنى، که لازمه پیروزى تیم در مسابقات آتى است، تابع باشم. از آن جا که بخشى از تمرینات سخت بدنى در ماه مبارک رمضان واقع خواهد شد، و امکان انجام آن با زبان روزه میسّر نیست، و از سوى دیگر مسؤول باشگاه مى گوید: «شما انسان متدیّن و مؤمنى هستید، و ما میلیونها خرج شما کرده، و وقت شما را از قبل خریده ایم، و در صورت خوددارى شما از شرکت در تمرینات و شکست تیم، از شما راضى نیستیم. و لهذا با توجّه به این که شما در این سال از ما حقوق مى گیرید، و متعهّد به ما هستید نباید روزه بگیرید» آیا مى توانم براساس قرار داد با آن باشگاه، و به منظور تعهّد به آن تیم، براى پیروزى در مسابقات ـ که مستلزم افطار روزه است ـ روزه نگیرم، و سال بعد قضا کنم؟
در شأن یک مسلمان نیست که اقدام به عقد چنین قرار دادى کند; زیرا این قرار داد شرعاً باطل است، و باید به دیگران گفت که عقیده مذهبى ما چنین اجازه اى نمى دهد. و اگر راهى ندارید، مى توانید روز اوّل را به مسافرت مثلا یک ساعته بروید و برگردید، و بازهم قبل از ده روز سفرى مانند آن انجام دهید. البتّه به شرط این که بخواهید مدّت طولانى مثلا یکسال، در آن محل بمانید.
١٤ – کسی که بر خلاف نظر پزشکان روزه می گیرد
پزشکان شخص بیمارى را از روزه گرفتن منع مى کنند; ولى او مى داند که روزه برایش ضرر ندارد. چه باید بکند؟
باید روزه بگیرد.
اگر انسان افسرده باشد، نه از نوع خیلى شدید; بلکه از نوعى که دکترها و روانشناسان تشخیص افسردگى دهند و در این مدّت نمازش را عمداً ترک کند و روزه هم نگیرد و به خدا بدگمان شود و از رحمت او مأیوس گردد. و کشف حجاب کند، در حالى که عقلش سر جایش است و آگاه و عاقل است، حکمش چیست؟
انسان باید همیشه به خداوند قادر مهربان امیدوار باشد و آنچه را او دستور داده از نماز، روزه، حجاب، یا سایر وظایف دینى انجام دهد و از رحمت واسعه او مأیوس نباشد، که ناامیدى از گناهان کبیره است و هیچ کس حق ندارد به بهانه افسردگى وظایف شرعى خود را ترک کند; مگر این که بر اثر بیمارى افسردگى عقل و هوش خود را از دست بدهد.
آیا مقدّمه کتاب «روزه روش نوینى براى درمان بیمارى ها» نوشته «الکسى سوفورین» که روزه خاصّى را دستور مى دهد و ترجمه جناب آقاى «محمد جعفر امامى» است از شماست؟ اگر چنین است، این روش درمانى در این دوران چگونه است؟
همان گونه که در مقدّمه آن نوشته ایم اگر زیر نظر طبیب انجام شود، براى افرادى که استعداد و آمادگى آن را دارند مى تواند مفید واقع شود; ولى توصیه ما به روزه اسلامى است، مشروط بر رعایت تعادل در خوردن افطارى و سحرى; که اگر این مسأله رعایت شود همان منافع مهم را دارد، بدون مشکلات آن.
١٧ – کشیدن دندان برای روزه دار
حکم کشیدن دندان، یا هرگونه اعمال جرّاحى لثه و دندان که باعث خونریزى شود، در حال روزه چیست؟
مکروه است; ولى باطل نیست.
١٨ – ترمیم و قالب گیری دندان روزه دار
در ترمیم و قالب گیرى دندان، از موادّى استفاده مى شود که قابل حل شدن با آب دهان است و مزّه آن چشیده مى شود، آیا براى روزه اشکال دارد؟
اگر آب دهان را بیرون بریزد اشکالى ندارد.
١٩ – روزه افراد ضعیف در مناطق گرمسیری
بنده در شهر مهران که دارای آب و هوای خیلی گرمی است زندگی مینمایم از آنجایی که روزه در تابستان در اینجاخیلی سخت و طاقت فرساست و انسان را از فعالیت های روزمره باز میدارد بطوری که واقعا باید همیشه در منزل ماند و آن هم در حالت درازکش و خوابیده بود آیا میشود روزه را در یکی از ماه های دیگر بجا آورد یا اینکه یک روز در میان روزه گرفت ؟ اگر راه حل دیگری هم دارد لطفا مرا راهنمایی نمایید .
مردم معمولاً در فصل تابستان نیز روزه می گیرند و به کارهای زندگی (البته بصورت سبک تر) ادامه می دهند ولی چنانچه بعضی افراد ضعیف باشند و طاقت روزه پی در پی نداشته باشند می توانند یک در میان روزه بگیرند و در زمستان بقیه را قضا کنند.
هلال ماه
1– معیار در رؤیت هلال و حدود جغرافیایی
در رساله و فتاوای علمای شیعه می خوانیم که اعتبار در رؤیت هلال به یک شهر و اهل آن شهر است و در فتاوای اهل سنت اعتبار به یکی از بلاد مسلمین است برای همه ولی حال در کشور ما معلوم نیست چرا نه بلاد را معتبر می دانند و نه هر شهر را برای آن شهر فقط و چیز جدیدی می بینیم که آن جغرافیای هرکشور است که با فتاوی هیچکدام از فریقین نمی سازد.
حدود جغرافیایی معیار نیست بلکه اتحاد افق شرط است.
٢ – تشخیص اول و آخر ماه در کشورهای غربی
اول ماه و آخر ماه رمضان را در کشور هلند چگونه تشخیص دهیم؟ (با توجه به اینکه اینجا غالباً هوا ابری بوده و رویت ماه ممکن نمی باشد)
در صورتیکه منجّمین مورد اعتماد به طور قطع و یقین خبر دهند، بر طبق آن عمل کنید.
٣ – منظور از هم افق بودن دو منطقه
منظور از «هم افق بودن» در مسئله‌ی رؤیت هلال چیست؟ دو منطقه با شرایطی هم افق نامیده می‌شوند؟
در صورتی که فاصله زادی از هم نداشته باشند هم افق هستند
٤ – سمت و جهت دیده شدن ماه شب اول در آسمان
سلام
با توجه به این که ما شیعیان نمازهای 5 گانه واجب رو در 3 وقت میخوانیم یعنی نماز عصر و عشا را در وقت خود نمی خوانیم و این امر فقط در زمان اضطرار جایز شمرده شده است در مورد این مسئله و درست بودن نمازهای قوث اظهار نظر بفرمایید
این مسئله در هنگام اختیار نیز جایز است و اشکالی ندارد.
٥ – رجوع به اساتید نجوم در استهلال ماه رمضان و شوال
با توجّه به این که در زمان حاضر وسایل پیشرفته در زمینه نجوم وجود دارد، و افرادى در این علم داراى تخصّص بوده، و در این فن، خِبره مى باشند، و رجوع به اهلِ خبره یک سیره بوده، و صحیح مى باشد; و با توجّه به این که این افراد بر اساس محاسبات دقیق اعلان نظر مى کنند. مثلا مى گویند: «در فلان سال، فلان روز و ساعت و دقیقه و ثانیه، در فلان کشور، کسوف اتّفاق مى افتد» و چنین هم مى شود، پرسش ما این است که: چرا در رابطه با حلولِ ماه مبارک رمضان، یا شوّال، به آنان رجوع نمى شود، و افراد عادى براى رؤیت ماه به خارج شهرها فرستاده مى شوند، تا تکلیف صوم و افطار روشن گردد؟
ما معتقدیم که اگر علماى نجوم در عصر ما با استفاده از وسایل دقیقى که در دست دارند در مسأله هلال ماه اتّفاق نظر داشته باشند، مخالفت با آنها مشکل است، مگر این که گروه کثیرى ادّعاى رؤیت برخلاف آن بنمایند. و این نظریّه را در سالهاى گذشته منتشر کردیم.
٦ – یقین به او ماه توسط کیمیته انتخابی دولت
در کشور پاکستان دو نفر از علماى شیعه و دو تن از اهلِ سنّت و چهار نفر از اهل حدیث (وهّابى ها) را براى رؤیت هلال انتخاب نموده اند. این کمیته از طرف دولت وقت انتخاب شده است، نه از طرف مجتهد جامع الشّرایط; در اواخر هر ماه، کمیته مذکور در شهر لاهور پاکستان تشکیل مى شود و رؤیت هلال از زبان رییس کمیته (که از اهل تسنّن است) به وسیله رادیو و تلویزیون، به اطّلاع مردم مى رسد، آیا به مجرّد اطّلاع و اعلام رییس این کمیته، روزه را مى توان افطار کرد؟
هرگاه در میان آنها دو شیعه عادل بوده باشد که شهادت به رؤیت هلال ماه بدهند، شهادت آنها قبول است; همچنین اگر از مجموع شهادت آنها اطمینان به رؤیت هلال حاصل شود کافى است.
٧ – معیار دیدن ماه در شهرهای مجاور
اگر هلال ماه رمضان در شهرى دیده شود آیا براى شهرهاى دیگرى که افق آنها یک یا دو ساعت فرق دارد اوّل ماه ثابت مى شود؟
اگر شهرى که ماه در آن دیده شده نسبت به شهر مورد بحث غربى باشد ماه ثابت نمى شود و اگر شرقى باشد ثابت مى شود.
در شهرى که اکثریّت با اهل سنّت است و شیعه ها در اقلیّت هستند اگر در عید قربان و عید فطر قطع به خلاف نداشته باشیم آیا مى توانیم با آنها عید بگیریم و اگر در نجف اشرف ماه را دیده باشند و بیست و نه روز روزه گرفته اند ولى در استانبول دیده نشده و سنّى ها سى روز روزه مى گیرند و یک روز بعد از نجف عید مى نمایند وظیفه ما شیعه ها چیست؟
اگر موازین تقیّه وجود داشته باشد مى توانید با آنها عید کنید و اگر ماه در نجف ثابت شود براى استانبول کافى است.
٩ – رؤیت هلال در کشورهای مجاور
اگر اوّل ماه شوّال در مشهد رؤیت شود که با افغانستان نیم الى یک ساعت تفاوت افق دارد آیا اوّل ماه در افغانستان هم ثابت مى شود؟
کافى نیست.
کسى که فقط 28 روز از ماه رمضان را درک بکند چون که در اوّل ماه مبارک در ایران است و آخر ماه مبارک در یک کشور عربى است که ماه شوّال یک روز زودتر دیده مى شود و لهذا 28 روز را درک کرده است آیا قضاى یک روز بر او واجب است یا هیچ قضا لازم نیست؟
قضاى یک روز بر او واجب نیست ولى احتیاط مستحب است.
کسى که فقط 28 روز از ماه رمضان را درک بکند چون که در اوّل ماه مبارک در ایران است و آخر ماه مبارک در یک کشور عربى است که ماه شوّال یک روز زودتر دیده مى شود و لهذا 28 روز را درک کرده است آیا قضاى یک روز بر او واجب است یا هیچ قضا لازم نیست؟
قضاى یک روز بر او واجب نیست ولى احتیاط مستحب است.
١٢ – دیدن هلال ماه شوال قبل از مغرب
اگر هلال ماه شوّال دیده شود و هنوز مغرب نشده باشد، آیا مى شود روزه را افطار کرد؟ اگر عمداً روزه را افطار کنند حکم آن چیست؟ اگر کسى دستور دهد که روزه را افطار کنید و هنوز وقت افطار نباشد، آیا بر او کفّاره خود و مردم واجب است؟
دیدن ماه شوّال به تنهائى براى افطار کافى نیست; بلکه باید روز تمام شود. و اگر کسى جاهل به مسئله بوده باید قضا کند، امّا کفّاره ندارد و بر کسى که دستور افطار داده کفّاره اى نیست; هرچند نباید بدون تحقیق مسئله بگوید.
وقت امساک و افطار
در مناطقی که طول روز بسیار بلند است وظیفه افراد در مورد روزه چیست؟ لطفا حکم نماز آنها را نیز بیان کنید.
در مورد روزه مناطقی که روز یا شب آنها خارج از متعارف است (مثلاً بیش از 18 ساعت ) باید روزه خود را مطابق مناطق معتدله در آن زمان بجا بیاورد مثلا همان زمان را در تهران یا قاهره در نظر بگیرد که طول شب و روز چقدر است زیرا آن مناطق طلوع و غروب و نصف النهار دارند سپس با افق خود آن را تطبیق کند؛ و به تعبیر دیگر اگر در آن فصل از سال در منطقه معتدله مورد نظر، طول روز 14 ساعت است، آنها هم 14 ساعت روزه می گیرند به این معنا که از طلوع فجر آنجا شروع می کند و 14 ساعت روزه می گیرد و در زمستان که روزهای منطقه معتدله مورد نظر مثلا 12 ساعت است، باید از طلوع فجر آنجا شروع کند و 12 ساعت روزه بگیرد (مطابق مثال بالا) البته اگر به جا آوردن روزه کامل برای آنها مشقت ندارد مقدم است و اما در مورد نماز در جاهایی که روز زیاد کوتاه نیست، مطابق طلوع و غروب و ظهر آن محل بجا آورد؛ و اگر طول روز زیاد کوتاه باشد، مطابق آنچه در روزه نوشتیم عمل می کند.
٢ – روزه کسانی که به سمت مناطق غربی در حرکتند
کسانی که بعد از ظهر حرکت می کنند و به منطقه غربی پرواز می کنند و صبح همان روز به آنجا می رسند یا صبح حرکت می کنند و به جایی که می رسند قبل از اذان صبح است ؛ آیا می توانند چیزی در این فاصلخ بخورند یا افرادی که کسوف را رصد می کنند و همیشه در زوال هستند ؟
در صورتی که به جایی برسد که قبل از اذان باشد می تواند غذا بخورد اما هنگامی که صحب داخل شود باید نیت روزه کند.
لطفا بفرمایید از نظر شرعی یک روز از چه زمانی شروع ودر چه زمانی به پایان میرسد؟ یک روز عرفی از ساعت ۲۴ شروع و در ساعت ۲۴ روز بعد پایان می پذیرد، آیا برای شرع هم همین میزان است یا میزان دیگری بر آن مترتب است؟
این مطلب نسبت به امور مختلف متفاوت است مثلا در مورد روزه، روز از اذان صبح شروع می شود و تا اذان مغرب ادامه دارد.
٤ – افطار کردن با وقت اهل تسنن
با توجّه به این که در مراسم حجّ عمره، در ماه مبارک رمضان، در مسجدالحرام و مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) قبل از اذان مغرب، سفره افطار گسترده شده و به محض شروع اذان مغرب (که با اذان مغرب واقعى به نظر اکثر علماى امامیّه یک ربع فاصله دارد) همه شروع به افطار نموده و از دیگران نیز دعوت به افطار مى نمایند، و در صورت عدم افطار موجب انگشت نما شدن و بعضاً وهن شیعه مى شود و تقیّه مداراتى در این جا ضرورى تر از شرکت در نماز مغرب به نظر مى رسد، آیا اجازه مى فرمایید که شیعیان در هتل ها بمانند و هنگام مغرب در ماه مبارک در مساجد حاضر نشوند؟ یا این که حضور یافته و تقیّةً افطار نمایند؟
بهتر است براى نماز مغرب در مسجد حضور یابند و اگر به آنها اصرار بر افطار شود، مى توانند افطار کنند و روزه آنها صحیح است.
٥ – افطار در حج عمره به وقت محلی
با توجّه به این که در مراسم حجّ عمره، در ماه مبارک رمضان، در مسجدالحرام و مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) قبل از اذان مغرب، سفره افطار گسترده شده و به محض شروع اذان مغرب (که با اذان مغرب واقعى به نظر اکثر علماى امامیّه یک ربع فاصله دارد) همه شروع به افطار نموده و از دیگران نیز دعوت به افطار مى نمایند، و در صورت عدم افطار موجب انگشت نما شدن و بعضاً وهن شیعه مى شود و تقیّه مداراتى در اینجا ضرورى تر از شرکت در نماز مغرب به نظر مى رسد، آیا اجازه مى فرمائید که شیعیان در هتل ها بمانند و هنگام مغرب در ماه مبارک در مساجد حاضر نشوند؟ یا این که حضور یافته و تقیّةً افطار نمایند؟
بهتر است براى نماز مغرب در مسجد حضور یابند و اگر به آنها اصرار بر افطار شود، مى توانند افطار کنند و روزه آنها صحیح است.
شخصى به هنگام افطار، همراه دوست سنّى خود مى باشد، آیا مى تواند طبق وقت آنها افطار بکند؟ یا باید به وقت خودش افطار نماید؟
اگر محذورى ندارد، منتظر وقت افطار خودش باشد.
کارهایی که روزه را باطل می کند
١ – حکم تزریق آمپول در حال روزه
آیا تزریق آمپول هایى که جهت بى حسى، کاهش درد، کشتار میکروبها و مانند آن به کار مى رود، در صورتى که هیچ خاصیّتى جهت رساندن ویتامین یا موّاد غذایى به بدن نداشته باشد، روزه را باطل مى کند؟
تمام تزریقات دارویى و تقویتى و بى حسّى و واکسن هر گاه در عضله باشد براى روزه دار اشکال ندارد، ولى از تزریق در رگ مطلقاً پرهیز شود.
آیا تزریق خون به بدن روزه دار روزه را باطل مى کند؟
احتیاط اتمام آن روز، و قضاى آن است.
٣ – فرو بردن وسائل غیر خوراکی به دهان
آیا فرو بردن وسایل غیرخوراکى (مانند وسایل معاینات پزشکى) در دهان به هنگام روزه باعث بطلان روزه مى گردد؟
موجب بطلان روزه نمى شود مگر این که آلوده به آب دهان شود و آن رابیرون آورد و سپس وارد دهان کند و رطوبت آن ابزار به قدرى باشد که در آب دهان مستهلک نشود و آن را فرو برد.
آیا در هنگام روزه مى توان داندانها را مسواک کرد؟ اگر مسواکِ مرطوب شده، در اثر تماس با آب دهان مجدّداً براى تمیز کردن دندانها به کار رود، چه حکمى دارد؟
مسواک کردن در حال روزه، مانعى ندارد. ولى اگر رطوبت پیدا کند و مسواک را بیرون آورده و به دهان بازگرداند و رطوبت آن در آب دهان مستهلک نگردد، جایز نیست، و در صورتى که با خمیر دندان مسواک کند، باید دهان را بعد از آن کاملا بشوید.
٥ – غسل نکردن به خاطر رعایت حال دیگران
اگر انسان قبل از اذان صبح جنب بشود و بخاطر ایجاد مزاحمت برای دیگران عمداً غسل نکند تیمم کند روزه او در ماه رمضان یا قضای آن صحیح است ؟ و آیا باید برای نماز ظهر غسل کند؟
این امر مجوز تیمم نمی شود و روزه اشکال دارد مگر این که مزاحمت شدیدی باشدو در هر حال برای نماز ظهر و عصر باید غسل کند
٦ – شستشوی معده از طریق سوند برای روزه دار
آیا شستشوى معده از طریق سوند معده، باعث ابطال روزه بیمار مى شود؟ (توضیح این که شستشوى معده با مایعات از طریق سوند انجام مى گیرد، سپس مایع وارد شده از طریق سوند به بیرون کشیده مى شود).
جایز نیست، مگر در حال ضرورت و در این صورت باید روزه را قضا کند.
٧ – وارد کردن وسائل دندانپزشکی در دهان
آیا بردن وسایل غیر خوراکى ـ مثل وسایل دندانپزشکى ـ در دهان، باعث ابطال روزه مى شود؟
باعث ابطال روزه نیست مگر این که رطوبتهایى از دهان روى آن قرار گیرد و بعد آن را به دهان برگرداند و به اندازه اى زیاد باشد که با آب دهان مستهلک نشود و فرو ببرد.
٨ – فرو بردن وسائل غیر خوراکی به دهان
آیا فرو بردن وسایل غیرخوراکى (مانند وسایل معاینات پزشکى) در دهان به هنگام روزه باعث بطلان روزه مى گردد؟
موجب بطلان روزه نمى شود مگر این که آلوده به آب دهان شود و آن رابیرون آورد و سپس وارد دهان کند و رطوبت آن ابزار به قدرى باشد که در آب دهان مستهلک نشود و آن را فرو برد.
٩ – عدم بطلان روزه با استفادۀ داروهای ضد عرق
فرآوردهای ضد عرق درون خود ماده ای دارند که جذب غدد عرق می شوند و از ترشح عرق جلوگیری میکند. آیا استفاده از این فرآورده که نقش تغذیه ای ندارند و نقش دارویی دارند باعث ابطال روزه میشود
اشکالی ندارد.
جماع
– تماس جنسی با همسر در حالت روزه
آیا در حالت روزه تماس جنسی (بدون دخول) با همسر روزه را باطل می کند؟
اگر دخول صورت نگیرد و انزال نشود روزه باطل نیست.
اگر شخصی در روزه مستحبی یا روزه قضا، جماع کند چه باید بکند؟
در روزه مستحبیکار خلافی نکرده و در روزه قضااگر بعد از ظهر عمدا این کار را انجام دهد کفاره دارد و کفاره آن اطعام ده فقیر است واگر نمی تواند 3 روز روزه می گیرد.
احکام مبطلات روزه
١ – برگزاری مسابقات ورزشی در ماه مبارک رمضان
متأسفانه از چند سال پیش، با این توجیهات که مسابقات ما باید با تقویم های بین المللی و برنامه های کنفدراسیون فوتبال آسیا هماهنگ باشد، مسابقات لیگ برتر فوتبال در ماه مبارک رمضان انجام می شود.این کار نه تنها موجب شده است که بازیکنان مسلمانان، برای حفظ آمادگی بدنی مجبوربه روزه خواری در تمرینات شوند؛ بلکه عده زیادی از جوانان را پس از افطار، به جای مسجد و جلسات قرآن،به ورزشگاه ها می کشاند.
این در حالی است که در همین کشور همسایه ـ ترکیه ـ که دارای نظام لائیک نیز هست و فوتبال بین المللی تر از ما دارد، مسابقات فوتبال به احترام ماه مبارک رمضان تعطیل می شود.
لذا خواهشمند است نظر خویش را درباره دو سؤال زیر اعلام فرمایید:
1. نظر حضرتعالی درباره به تعویق افتادن مسابقات فوتبال لیگ برتر به بعد از ماه مبارک رمضان چیست؟
2. آیا لزوم هماهنگی با برنامه های کنفدراسون آسیا، توجیهی برای عدم احترام به شعائر مذهبی می گردد؟
لازم است مسلمانان فرهنگ اسلامی خودشان را رعایت کنند و به مراکز جهانی نیز بگویند که فرهنگ ما به ما اجازه این کار را نمی دهد و جای تعجب است کشوری مانند ترکیه رعایت ماه رمضان را بکند و کشوری مانند جمهوری اسلامی که حکومتش اسلامی است مراعات نکند.
٢ – انجام کار حرام مبطل روزه بعد از گمان به باطل بودن روزه اش
کسی فکر می کند که روزه اش باطل شده و کار حرامی از مبطلات روزه ( مثل استمناء ) را انجام می دهد ، اما بعدا می فهمد که روزه اش باطل نبوده حال باید به خاطر کارش کفاره جمع دهد ؟
هر چند مرتکب گناه بزرگی شده است و باید جدا توبه نماید لکن در فرض سوال قضای آن روز کفایت می کند و کفاره ندارد.
٣ – عدم لزوم خارج کردن چیزی که در حلق فرو رفته
آیا چیزی که پایین رفتن آن از حلق مبطل روزه است حال اگر رفت بیرون آورده شد چطور ، باز هم روزه باطل می شود؟
چنانچه عمدا پایین برود ، مبطل است و بیرون آوردن آن مشکلی را حل نمی کند .
٤ – انجام آندوسکوپی در حال روزه
آیا آندوسکوپی لوله است ازدهان به معده میره برای عکسبرداری مبطل روزه است؟
مبطل نیست مگر اینکه چربی ها و ژله ای به آن بزنند .
٥ – ارتکاب سهوی مبطل روزه و تکرار آن
اگر روزه دار از روی اشتباه و فراموشی یکی از کارهایی که روزه را باطل میکند انجام بده و چون فکر میکرده روزه اش باطل شده دومرتبه یکی دیگه از کارهای باطل کننده روزه رو مرتکب بشه تکلیفش چیه ؟
اگر روزه دار سهواً یکى از کارهایى که روزه را باطل مى کند انجام دهد و بعد به گمان این که روزه اش باطل شده دوباره یکى از آنها را عمداً به جا آورد روزه اش باطل نمى شود، ولى احتیاط واجب قضاى آن است.
آیا استنشاق مه یا بخار آب (مثلا در حمام) روزه را باطل می کند؟
آیا مصرف کرمهای ویتامینه که ویتامین آنها جذب پوست می شود برای روزه ضرر دارد؟
مانعی ندارد.
مانعی ندارد.
٧ – حکم پر کردن دندان در ماه رمضان
پر کردن دندان در ماه مبارک رمضان چه حکمی دارد؟
چنانچه توجه داشته باشد چیزی از حلق پایین نرود چه موادی که به کار می برد و چه آب یا دارویی که داخل دهن می شود ، اشکال ندارد.
استمناء
– کسی که سهواً در حال روزه استمناء کرده
اگر کسی روزه قضا بگیرد و بعد از ظهر همان روز فراموش کند که روزه است و خود ارضایی کند حکم این روزه چیست؟
در فرض سوال، روزه صحیح است اما مرتکب معصیت بزرگی شده است.
٢ – اسمتناء روزه دار پس از احتلام در خواب
اگر شخص روزه داری بعد از نماز صبح محتلم شد و سپس قبل از غسل با خود بازی کند و برای بار دوم از او منی خارج شود روزه او چه حکمی دارد ؟
روزه او باطل است و علاوه بر قضا کفاره جمع دارد.
احتلام روزه دار
– روزه کسی که بعد از افطار متوجه جنابت شده
اگر کسی نداند که جنب شده است و روزه بگیرد و بعد از افطار بفهمد آیا روزه او باطل است؟
باطل نیست.
٢ – خروج بی اختیار منی از فرد روزه دار
در ماه رمضان صحنه ای را در خیابان دیدم که موجب خروج منی از من شد. آیا غیر از قضای روزه کفاره نیز باید بدهم؟
در صورتیکه منی بی اختیار از شما خارج شده باشد روزه شما قضا هم ندارد.
٣ – علم به احتلام روزه دار بر اثر خوابیدن روی شکم
کسیکه عمدی بر شکم میخوابد و میداند از این کار محتلم میشود آیا کارش حرام است وروزه اش باطل است؟
احتیاط واجب آنست که چنین نکند و اگر چنین کرد روزه را بگیرد و سپس قضاء کند.
اماله کردن
اماله کردن یعنی چه ؟
وارد کردن مایع به بدن از راه مخرج را اماله می گویند.
٢ – استعمال پمادهای مقعدی برای روزه دار
۱- آیا اماله کردن با پماد آنتی هموروئید – کرم مقعدی- برای بیماری بواسیر که خونریزی داخلی و خارجی دارد ، روزه را باطل می کند؟
۲- آیا شیاف با انگشت تر یا خیس روزه را باطل می کند؟
روزه را باطل نمی کند.
٣ – بیمارانی که نیاز روزمره به تنقیه با آب دارند
بیمارى که ناچار است هر روز، یا یک روز در میان با آب خالص تنقیه کند، تکلیف روزه هایش چه مى شود؟
اگر مى تواند، این کار را در شب انجام دهد، و اگر نمى تواند باید روزه را قضا کند.
روزه بیمارى که تنقیه مى کند، امّا مایع به شکم او نمى رسد و فقط به نشیمنگاه او وارد مى شود، چه حکمى دارد؟
روزه او باطل است; هرچند به شکم نرسد.
باقی ماندن بر جنابت
١ – بقاء بر جنابت از حرام در ماه رمضان
فردى شب قبل از ماه رمضان خود را به حرام جنب کرده است ولى چون موقعیّت غسل نداشته و نمىدانسته باید تیمم کند، به همان حال روزه گرفته است. حکم روزه او چیست؟
تنها روزه آن روز را قضا مىکند؛ چون تعمّد بر بقاء بر جنابت نداشته و از روى جهل تیمّم نکرده است، و جهل هر چند عن تقصیر باشد کفّاره ندارد.
٢ – ترک تیمم بدل از غسل در ماه رمضان
کسی که حکم تیمم بدل از غسل در صورت نبود آب را نمی دانسته و در ماه رمضان موقع قطع آب تیمم نکرده و روزه نگرفته، آیا باید کفاره بدهد یا به خاطر جهل به مسئله فقط قضا واجب است؟
فقط قضای روزه را بگیرد.
٣ – عدم توانایی بر انجام غسل تا اذان صبح
اینجانب به همراه خانواده در راه بازگشت از مسافرت که قبل از اذان صبح به وطن خود می‌رسیدم در اتوبوس در حال خواب محتلم شدم و هنگامی که به تهران رسیدیم متوجه این موضوع شدم و این درحالی است که در حدود 10دقیقه به اذان صبح مانده بود و در آن شرایط به علت بعد مسافت تا منزل قادر به غسل نبوده ام. همچنین به علت حضور در ترمینال و نبود شرایط تیمم و موفق به انجام تیمم نیز نشدم.حال از محضر گرامی جنابعالی درخواست مینمایم نظر خود را راجع به صحت روزه آن روز ( با توجه به روزه گرفتن آن روز)بیان فرمایید. لازم به ذکر است که اینجانب به محض رسیدن به منزل و قبل از طلوع آفتاب غسل جنابت را انجام داده ام.
تیمم کردن کار ساده ای بود. شما می توانستید بر سنگ های بدنه سال ترمینال تیمم کنید بنابراین در فرض سؤال قضای آن روز را بجا آورید.
٤ – معیار بیدار شدن در شب رمضان برای جنب
آیا در بیدار شدن جنب در شب ماه مبارک رمضان مختصر بیدارى کافى است (مثلا ساعت زنگ بزند و او مست خواب بوده فوراً زنگ ساعت را خاموش کرده و خوابیده است)؟
این مقدار کافى نیست.
٥ – وظیفه کسی که قبل از اذان صبح جنب شده
اگر شخصی در ماه رمضان قبل از اذان صبح جنب شده باشد آیا حتما باید قبل از اذان غسل کند یا راه دیگری هم هست؟
باید غسل کند و اگر مانعی وجود دارد تیمم می کند.
خوردن و آشامیدن
١ – تزریق آمپول تخمک گذاری در حال روزه
اگر آمپول برای تخمک گذاری هنگامی که روزه است به زن تزریق شود روزه باطل است؟
اگر آمپول درعضله باشد اشکالی ندارد.
اگر انسان به دستور پزشک مجبور باشد در وسط روز کپسولی همراه با مقداری آب به اندازه تقریباً یک استکان کوچک بنوشد و مشکل دیگری برای روزه گرفتن از لحاظ بدنی نداشته باشد، آیا می تواند در ماه رمضان علیرغم خوردن این کپسول با آب، روزه بگیرد؟
خیر، با خوردن آب و دارو، روزه باطل می شود و باید بعداً قضای آن را بجا آورد.
آیا خوردن داروهاى خوراکى که به هیچ وجه جنبه غذایى نداشته باشد، بلکه جهت تسکین آلام بیمار به کار مى رود مبطل روزه است؟
بدون شک مبطل روزه است.
٤ – فروبردن آب دهان در ماه رمضان
اگر کسی در ماه رمضان بر اثر ناراحتی گوارشی دائم مزه تلخ یا شیرین در دهانش احساس کند و برای او مشقت داشته باشد که دائم آب دهانش را خارج کند آیا می تواند بی اعتناء باشد و آب دهانش را فرو ببرد و روزه او صحیح است؟
مانعی ندارد
٥ – جویدن کندر و سقز برای روزه دار
هنگامى که انسان روزه دار است، چنانچه کُنْدُر، سقّز یا آدامسى که مزّه شیرینى آن رفته باشد بجود، آیا روزه او باطل است؟
با توجّه به این که اجزاى آن تدریجاً جدا مى شود، جایز نیست.
مادّه اى است به نام «نسوار» که از تنباکو و آهک تهیّه مى شود، مادّه مزبور را در دهان مى گذارند و مقدارى هم سبب بى حالى مى شود، استفاده از آن براى روزه دار چه حکمى دارد؟
شىء مزبور مطمئنّاً براى روزه اشکال دارد و در غیر حال روزه نیز استفاده از آن شرعاً بدون اشکال نیست.
٧ – باقی ماندن طعم و بوی غذا در دهان
در سحرگاه ماه مبارک رمضان اغلب طعم و بوى بعضى از غذاها، یا خمیر دندان، براى مدّتى در دهان مى ماند، در این موارد پس از چند بار بیرون ریختن آب دهان، اگر باز هم طعم یا بوى اینها در دهان باقى بماند تکلیف چیست؟
اگر دهان به خوبى شستشو داده شود، که اجزاى غذا باقى نماند، اشکالى ندارد.
٨ – خوردن داروهایی که جبنه غذایی ندارد
آیا خوردن داروهاى خوراکى که هیچ جنبه غذایى نداشته باشد و جهت تسکین آلام بیمارى به کار مى رود مبطل روزه مى باشد؟
بدون شک مبطل روزه است.
آیا فرو بردن چرک گلو باعث باطل شدن روزه مى گردد؟
اگر به فضاى دهان وارد نشود یا بدون اختیار فرو رود مانعى ندارد.
١٠ – استفاده از پماد و مسواک برای روزه دار
استفاده از پماد ویتامین آ برای لبها (برای جلوگیری از ترک خوردن لبها ) برای شخص روزه دار چه حکمی دارد؟ مسواک زدن دندانها برای شخص روزه دار چه حکمی دارد؟
چنانچه آلوده به آب دهان نشود و در حلق فرو نرود اشکال ندارد.
چنانچه مواد مسواک و آب خارج به حلق فرو نرود اشکال ندارد.
دروغ بستن به خدا و پیغمبران و امامان
خواندن حدیث شریف کساء در حالت روزه
آیا حدیث شریف کساء، که منقول از عوالم العلوم شیخ عبداللّه بحرانى است، معتبر است؟ اگر در حال روزه بخوانیم براى روزه اشکال دارد؟
حدیث مزبور از احادیث مشهوره است، البتّه اجمال آن بطور متواتر در کتب شیعه و اهل سنّت نقل شده است؛ ولى مفصّل و مشهور آن تنها در بعضى از کتب شیعه آمده است و مرحوم «شیخ عبداللّه بحرانى» در کتاب «عوالم» آن را با سند خود، از جابر بن عبدالله انصارى، از حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) نقل کرده است؛ و چون بعضى از رجال این سند در میان بزرگان مورد گفتگو است بهتر این است که به قصد رجاء خوانده شود، و در این صورت روزه باطل نمى شود.
فرو بردن سر در آب
آیا شنا کردن برای فرد روزه دار مانعی دارد؟
اگر سر را زیر آب نکند اشکالی ندارد.
٢ – روزه کسی که برای نجات غریق داخل آب شده
حکم روزه کسی که به واسطه شغلش (نجات غریق) و برای نجات جان یک انسان مجبور می شود که سر خود را به زیر آب (شیرجه زدن) فرو ببرد چیست؟
روزه باطل می شود و باید بعداً قضای آن را بجا آورد.
٣ – فرو بردن تمام بدن در آب برای روزه دار
در محلّى کار مى کنیم که به خاطر موازین بهداشتى مجبوریم هر روز یک یا چند بار در استخر «کلر + آب» فرو رفته و خارج شویم; با توجّه به این که کلّ سر و بدن ما در آب فرو مى رود، روزه هاى ما چه حکمى دارد؟ در ضمن من و دوستانم نمى توانیم تمام ماه رمضان را مرخّصى بگیریم. وظیفه ما چیست؟
بهترین راه آن است که در استخر بروید و سر را زیر آب نکنید; بلکه آب بر سر خود بریزید، یا نیمى از سر را یک بار در آب فرو برید، و نیم دیگر را بار دیگر.
٤ – فرو بردن سر پوشیده به داخل حوض
اگر در ماه رمضان دور سر خود پلاستیک ببندد و زیر آب مثلا حوض برود روزه باطل است؟
آری روزه اشکال دارد مگر اینکه نایلون بصورت کلاهی در آید که سر در آن آزاد باشد.
عمدی قی کردن
اگر فردی به طور عمد در ماه رمضان قی کند(مانند فرو بردن انگشت در دهان) و موجب باطل شدن روزه شود آیا فرد باید کفاره آن روز را بپردازد یا نه فقط قضا کافیست؟
این سوال از آنجا بر من مطرح است که در ماه رمضان در تلویزیون یکی از روحانیون فرمود: اگر کسی انگشت در دهان کرده و قی کند روزه باطل است ولی کفاره ندارد!
اگر عمداً باشد علاوه بر قضا کفاره هم دارد.
کسانی که روزه برآنها واجب نیست
١ – دیوانه ادواری که بخشی از روز افاقه پیدا می کند
دیوانه ادواری که بخشی از روز افاقه پیدا می کند قضا دارد؟ و یا کفاره؟
نماز و روزه در زمان جنون در صورتیکه عرفاً به او دیوانه و مجنون بگویند و یا اینکه وقت نماز را نتواند تشخیص دهد از او ساقط می شود.
٢ – حد بیماری که موجب سقوط نماز و روزه می شود
تا چه حد از بیمارى ها و اختلالات روحى و روانى، باعث ساقط شدن نماز و روزه مى شود؟ تشخیص آن بر عهده کیست؟
در صورتى که عرفاً به او دیوانه و مجنون بگویند، و یا اینکه نتواند وقت نماز را تشخیص دهد، نماز از او ساقط مى شود.
٣ – موارد توصیه پزشک به ترک روزه
در برخى بیماریها، مثل نارسایى کلیه، با اطمینان مى توان به بیمار توصیه نمود که روزه نگیرد; امّا در خیلى از موارد به علّت شکّى که در اصل بیمارى، یا چگونگى تأثیر روزه بر آن وجود دارد، یا به علّت عدم وجود تحقیقات و نتایج لازم در مورد اثرات روزه بر بسیارى از بیماریها، و کلاًّ به خاطر عدم امکان تعیین نقش روزه بر بیمارى، پزشک واقعاً نمى داند روزه را به بیمار توصیه کند یا خیر؟ در این صورت وظیفه پزشک چیست؟ آیا پزشک در صورت توصیه، یا عدم توصیه به روزه مسئول است؟
این مسأله دو صورت دارد: گاه براى طبیب خوف ضرر حاصل مى شود، یعنى احتمال قابل توجّهى نسبت به زیان داشتن روزه براى او حاصل مى شود، در اینجا مى تواند همان را به بیمار منتقل کند، چنانچه بیمار از قول طبیبخوف ضرر پیدا کرد روزه را ترک مى کند. صورت دوّم آن است که احتمال ضعیف و کم رنگى باشد، در اینجا نمى توان ترک روزه را به بیمار توصیه کند.
٤ – کسی که روزه باعث طول درمان و شدت بیماری اش می شود
روزه برای این فرد چه حکمی دارد؟
بیماری که پزشک برای “تسریع ” در درمان وی نوشیدن مایعات زیاد تجویز کرده و در صورت عدم نوشیدن مایعات به مقدار نسبتا زیاد (حین روزه‌داری) درمان وی طولانی شود یا شدت درد ناشی از بیماری اندکی بیشتر شود.
در صورتی که بر اثر روزه بیماری طولانی تر و یا درد شدید تر شود مجاز است روزه را افطار کند.
٥ – احتمال هشتاد درصدی ضرر برای روزه دار
در بعضى موارد، پزشکان در مورد بیماران چنین اظهار نظر مى کنند: «روزه براى این فرد 80% مضر است» و منظورشان این است که طبق آمار علمى 80% افرادى که با این بیمارى روزه مى گیرند دچار ضرر شده اند. در صورتى که این اظهار نظر براى انسان یقین آور باشد، ولى وضعیّت خود را از نظر تطبیق آمار بر خودش نداند حکم روزه او چیست؟
چنین آمارهایى در صورتى که از اطبّاى متعهّد شنیده شود طبعاً موجب خوف ضرر مى شود، و روزه با آن واجب نیست.
٦ – روزه برای مادران که شیر می دهند
احتراما خانمی که بجه ۲ ماهه دارد و از شیر او بچه استفاده میکند با توجه به وجود شیر خشک در بازار ایا خانم میتواند روزه را بجا نیاورد ؟
هر گاه استفاده از شیر خشک برای تغذیه فرزند او مشکلی نداشته باشدباید روزه بگیرد.
٧ – روزه برای مادرانی که فرزند شیر خوار دارند
آیا بر مادرى که بچّه شیر مى دهد، روزه واجب است؟
زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه مى شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند; امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد کفّاره لازم نیست، ولى بعداً روزه هاى را که نگرفته اند قضا نمایند.
در مسأله 1450 توضیح المسائل فرموده اید: «مرد و زن پیر که روزه گرفتن براى آنها مشکل است مى توانند روزه را ترک کنند» لطفاً معیار و میزان پیرى را معیّن فرمایید.
میزان پیرى موکول به عرف است; یعنى توده مردم به چنین کسى پیرمرد و یا پیرزن اطلاق کنند.
٩ – روزه برای بیمارانی که مجبور به خوردن مایعات هستند
بعضى از برادران قطع نخاعى، به دستور پزشک باید هر چند ساعت مقدارى مایعات بنوشند، وظیفه آنان براى روزه چیست؟
روزه از آنها ساقط است و بجاى آن، در صورتى که قدرت مالى داشته باشند، براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره مى دهند.
١٠ – عدم توانایی تازه مکلفین برای روزه گرفتن
دخترى به سنّ بلوغ رسیده است; ولى به واسطه ضعف جسمى توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمى تواند قضا کند، حکمش چیست؟
باید کفّاره مدّ طعام را بدهد; یعنى براى هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضاى این روزه ها بر او واجب نیست.
١١ – عدم توانایی تازه مکلفین برای روزه گرفتن
دخترى به سنّ بلوغ رسیده است; ولى به واسطه ضعف جسمى توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمى تواند قضا کند، حکمش چیست؟
باید کفّاره مدّ طعام را بدهد; یعنى براى هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضاى این روزه ها بر او واجب نیست.
١٢ – روزه برای بیمارانی که خونریزی معده دارند
زنى هستم 63 ساله که شش بچّه به دنیا آورده ام، در دوران حاملگى و شیرخوارگى بچّه هایم (حدود 12 سال) نتوانسته ام روزه بگیرم، پس از آن نیز تا کنون هر وقت خواستم روزه بگیرم دچار خونریزى معده شده ام و با توصیه پزشکان روزه نگرفته ام، حال تکلیف روزه هاى بنده چیست؟
در حال حاضر شما مکلّف به روزه نیستید و احتیاط آن است که اگر قدرت دارید براى هر روز به اندازه یک مدّ طعام (750 گرم گندم) به شخص مستحق بدهید، همچنین براى ایّام گذشته که روزه نگرفته اید و تا سال بعد هم توانایى بر روزه نداشته اید.
چنانچه دکتر مریض را از روزه گرفتن منع کند (با توجّه به این که بعضى از دکترها نسبت به مسائل شرعى بى اطّلاع هستند) آیا نظریّه او در این مورد قابل قبول است؟
اگر دکتر مورد اطمینان باشد نظریّه او قابل قبول است.
١٤ – حدّ پیری برای روزه نگرفتن
در مسأله 1450 توضیح المسائل فرموده اید: «مرد و زن پیر که روزه گرفتن براى آنها مشکل است مى توانند روزه را ترک کنند» لطفاً معیار و میزان پیرى را معیّن فرمائید.
میزان پیرى موکول به عرف است; یعنى توده مردم به چنین کسى پیرمرد و یا پیرزن اطلاق کنند.
کسانی که نمی توانند روزه بگیرند
در برخی بیماری ها مثل نارسایی کلیه با اطمینان می توان به بیمار توصیه نمود که روزه نگیرد اما در خیلی از موارد به علت شکی که در اصل بیماری و یا چگونگی تاثیر روزه بر آن وجود دارد یا به علت عدم وجود تحقیقات و نتایج لازم در مورد اثرات روزه بر بسیاری بیماری ها و به خاطر عدم امکان تعیین نقش روزه بر بیماری، پزشک واقعا نمی داند روزه را به بیمار توصیه کند یا خیر، در این صورت وظیفه پزشک چیست؟ آیا پزشک در صورت توصیه یا عدم توصیه به روزه مسئول است؟
این مسأله دو صورت دارد: گاه براى طبیب خوف ضرر حاصل مى شود یعنى احتمال قابل توجّهى نسبت به زیان داشتن روزه براى او حاصل مى شود در این جا مى تواند همان را به بیمار منتقل کند، چنانچه بیمار از قول طبیب خوف ضرر پیدا کند روزه راترک مى کند. صورت دوّم آن است که احتمال ضعیف و کم رنگى باشد دراین جا نمى تواند به بیمار توصیه ترک روزه کند.
٢ – روزه مادرانی که شیر می دهند
آیا بر مادرى که بچّه شیر مى دهد، روزه واجب است؟
زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه مى شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند; امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد کفّاره لازم نیست، ولى بعداً روزه هاى را که نگرفته اند قضا نمایند.
فردى معتاد به تریاک است و نمى تواند ترک نماید، به همین علّت، نه به صورت أدا و نه به صورت قضا، توان روزه گرفتن را ندارد، آیا این فرد حکم مریض را دارد؟ یا این که باید کفّاره بدهد؟
احتیاط آن است که از چیزهاى دیگر، در صورت توانایى، روزه بگیرد و براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره بدهد.
٤ – ساقط شدن روزه از بعضی بیماران قطع نخاعی
بعضى از برادران قطع نخاعى، به دستور پزشک باید هر چند ساعت مقدارى مایعات بنوشند، وظیفه آنان براى روزه چیست؟
روزه از آنها ساقط است و بجاى آن، در صورتى که قدرت مالى داشته باشند، براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره مى دهند.
٥ – روزه دختری که تازه به سن تکلیف رسیده
دخترى به سنّ بلوغ رسیده است; ولى به واسطه ضعف جسمى توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمى تواند قضا کند، حکمش چیست؟
باید کفّاره مدّ طعام را بدهد؛ یعنى براى هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضاى این روزه ها بر او واجب نیست.
٦ – کسانی که قدرت گرفتن روزه ندارند
زنى هستم 63 ساله که شش بچّه به دنیا آورده ام، در دوران حاملگى و شیرخوارگى بچّه هایم (حدود 12 سال) نتوانسته ام روزه بگیرم، پس از آن نیز تا کنون هر وقت خواستم روزه بگیرم دچار خونریزى معده شده ام و با توصیه پزشکان روزه نگرفته ام، حال تکلیف روزه هاى بنده چیست؟
در حال حاضر شما مکلّف به روزه نیستید و احتیاط آن است که اگر قدرت دارید براى هر روز به اندازه یک مدّ طعام (750 گرم گندم) به شخص مستحق بدهید، همچنین براى ایّام گذشته که روزه نگرفته اید و تا سال بعد هم توانائى بر روزه نداشته اید.
٧ – کسی که به علت ناتوانی جسمی نمی تواند روزه بگیرد
بنده جوانی هستم 21 ساله که از لحاظ بدنی لاغر اندام هستم و دانشجوی کامپیوتر میباشم در ماه مبارک بنده به گونه ای ضعیف می شوم که توانایی هیچ گونه کاری را ندارم . وزن من 54 کیلو است و به نظر خودم اگر روزه بگیرم از لحاظ بدنی ضعیف میشوم و بر روی درسم تاثیر بدی می گذارد (درس من آبرو و آینده من را رقم میزند) از شما درخواست میکنم که با توجه به مشکلاتم مرا در این مهم راهنمایی فرمایید.
اگر با این حال روزه گرفتن موجب بیماری و یا مشکلات جسمانی خواهد بود روزه بر شما واجب نیست و اگر تا سال آینده نیز همین وضع ادامه یابد قضا هم لازم نمی باشد و برای هر روز یک فقیر را باید سیر کنید.
